Ağız yarası ağız boşluğunda ve diş etlerinde meydana gelen tahriş olarak tanımlanır, pamukçuk, ağız ülseri diye de adlandırılır.
Genelde zararsız olmasına rağmen bazı kişilerde yemek yiyemeyecek, dişlerini fırçalayamayacak kadar rahatsızlık verebilir.
Ağız yarasının boyutları değişebilir, yaranın tipine göre sebepleri de değişebilir.
Yazı İçeriği
Ağız Yarası Hakkında Kısa Bilgiler
- Ağız yaralarının çoğu iyi huylu ve sadece ufak tefek rahatsızlık veren yara türleridir.
- Sigara, alkol kullanmak, asitli içecekler tüketmek ağız yaralarını arttırır.
- Eğer ağız yarası 3 haftada geçmediyse doktorunuza gitmenizi öneririz.
- Çoğu insanda, her hangi bir tedavi uygulamadan ağız yarası 2 hafta içerisinde kendiliğinden geçer (1).
Hangi Tür Ağız Yarası Yaygındır?
Ağız yaralarının geneli Zarasızdır ve her hangi bir tıbbi müdahale gerektirmeden 2 hafta içerisinde kendiliğinden geçerler. Bu süreyi kısaltmak için ağız temizliğine dikkat etmeniz yeterlidir (2).
Ağız yarası veya diğer bir adıyla ağız ülseri temelde 3’e ayrılır.
Herpetiform Ülserasyon (HU): Halk dilinde ‘‘ uçuk hastalığı’’ olarak adlandırılan bu ağız yarası türü herpes virüsü ile ilişkilidir. Diğerlerinden farklı olarak bulaşıcı değildir, çok sık tekrar eder, bazen hiç geçmeyebilir (3).
Küçük Ülserler: 2 ila 8 mm çağındaki bu yara türü genelde iki hafta içerisinde kendiliğinden geçer.
Büyük Ülserler: Diğerlerinden daha büyük olan bu tür ağız yaraları aynı zamanda daha derin olurlar. Bazen kendiliğinden iyileşmesi 3 haftayı alabilir.
Ağız Yarasının Belirtileri Nelerdir?
Ağız Yarası Belirtileri, Tedavisi
Ağız yaralarının bir kısmı ağrı ve sızıya neden olmazken bazıları ağrılıdır.
- Ağızda ağrırlar.
- Sürekli tekrarlayan kabarcık veya yaralar.
- Büyüme ve sonunda yırtılma, patlama, kanama oluşması.
- İyileşme süresinin 10 günden fazla sürmesi,
- Kadınlarda erkeklere oranla daha çok görülür, bununla birlikte yaşlılarda daha sık tekrar eder.
Ağız yaraları genelde kenarları kırmızı, çatlamalarda hafif kanama, beyaz şişkinlik, dudak içlerinde uçuk olarak adlandırdığımız kabarcıklar şeklinde ortaya çıkar.
Ağız yaraları aşırı miktarda olduğunda bazı kişilerde, ateş, baş dönmesi ve halsizliğe neden olabilir (4).
Ağız Yarasının Nedenleri Nelerdir?
Ağız yarasının nedenleri tam olarak bilinmemekle birlikte kişiden kişiye değişmektedir. Bununla birlikte aşağıdaki faktörleri sıralamak mümkündür (5).
- Sigarayı bırakmak.
- Turunçgiller ve benzeri asidik meyve ve baharatlar.
- Protezler, diş eti üzerine temas eden aparatlar.
- Kaygı.
- Gebelik döneminde hormonlarda meydana gelen değişiklikler.
- Beta blokerler ve bazı ağrı kesiciler.
Bazı kişilerden kötü veya yetersiz beslenmeden kaynaklanabilir.
Çölyak veya Crohn hastalıkları, B12 vitamini ve demir esikliği, zayıflayan bağışıklık sistemi de ağız yarasına neden olur (6).
Ağız Yarası Kanserli midir?
Ağız yarası ve ağız kanseri belirtileri arısında farklılıklar vardır. Fakat, 3 haftadan fazla süren ağız yarasına maruz kaldıysanız doktorunuza görünmenizde fayda vardır (7).
Ağız yarası ve ağız kanseri arasındaki farklılıklar şunlardır:
- Ağız yarası belirtileri ağrılı olmasına rağmen ağız kanseri ağrısızdır.
- Ağız yarası 2 hafta içerisinde her hangi bir tıbbi müdahale gerektirmeden geçer ama ağız kanseri kaybolmadığı gibi gittikçe yaygınlaşacaktır.
- Ağız kanseri lekeli yaralardan ve temizlenmesi kolay olmayan yara türleridir.
- Ağız kanseri genelde dilin arka tarafında, diş etlerinde veya yanak kısmında görülen kırmızı, beyaz geniş tabakalardan oluşur.
- Ağız kanseri genellikle fazla alkol ve sigara tüketiminden kaynaklanır.
Doktora Ne Zaman Gitmeli?
Ağız yarasına maruz kalan kişiler genelde ne zaman doktora gideceklerine karar veremezler, aşağıdaki durumlarda mutlaka doktorunuza görünmenizi öneririz.
- Ağız ve diğer bölgelerde ağrısız yaraların çıkması.
- Ağızda daha önce çıkmayan yeni bir yerde, alışılmadık yaralar çıkması.
- Yayılmakta olan yaralar.
- 3 haftadan uzun süren ülser.
Aşağıdaki durumlarda tıbbi yardım gerekebilir.
- Acı verici büyük yaralar.
- Ateş.
- Yeni bir ilaca başladıktan sonra meydana gelen yaralar.
- Bakteriyel enfeksiyonlar durumunda.
Ağız Yarası Tedavisi
Ağız yaraları genelde kendiliğinden geçmektedir, bazı ağız yaraları ise tıbbı yardım gerektirebilir. Ağız yarasına iyi gelen doğal tedavi yöntemleri de vardır.
Bunun yanında evde alacağınız bazı basit önlemler tedaviyi hızlandıracaktır.
- Sıcak, baharatlı, tuzlu, narenciye, şekerli gıdalardan kaçının.
- Sigara ve alkolden uzak durun.
- Tuzlu su ile gargara yapın.
- Soğuk organik şerbet ve su tüketin.
- Bol su için.
- Asetaminofen (Tylenol) gibi ilaçlar alabilirsiniz.
- Eczaneden gargara yapabileceğiniz ilaçlar alabilirsiniz.
Ağız yaralıları için doktora görünürseniz, ağrı kesici ilaçlar, anti enflamatuar ilaçlar veya steroid jel verebilir.
Ağzınızın yara alanı viral, bakteriyel veya fungal bir enfeksiyondan kaynaklanıyorsa doktorunuz size başka ilaçlar da verebilir.
Ağız kanseri vakalarında ise önce bir biyopsi yapılır. Daha sonra ameliyat veya kemoterapiye ihtiyacınız olabilir.
Ağız Yarası Önlenebilir mi?
Ağız yaralarını tamamen önlemek mümkün değildir, fakat alacağınız önlemler en azından sık sık tekrar etmesine engel olabilir.
- Çok sıcak içecek ve yiyeceklerden kaçının.
- Yemek yerken yavaş çiğneyin.
- Diş fırçasının yumuşak olmasına özen gösterin.
- Hijyene dikkat edin.
- Stresten uzak durmaya çalışın.
- Diş etlerini rahatsız edecek protez veya diğer aparatlar varsa doktorunuza başvurun.
- Baharatlı gıdaların tahrişi arttıracağını unutmayın.
- Vitamin takviyesi yapın, özellikle b vitamini alın.
- Bol su için.
- Sigarayı azaltın veya mümkünse bırakın.
- Alkollü içeceklerden uzak durun.
- Güneşte, plajda iken dudaklarınızı aşırı güneşe maruz bırakmayın veya dudak kremi kullanın.
Dr. Aydın Yılmaz Dahiliye doktoru olarak görev yapmaktadır. 2015 yılından itibaren Sağlıkfit ekibine katılarak hastalıkları tedavi yöntemleri konusunda yüzlerce makale ele almıştır.
Yazınız özenle hazırlanmış çok ayrıntılı. Gerçekten çok kaliteli bir siteniz var.
Çok faydalı bilgiler teşekkür ederim