Balık dünya’da en sağlıklı gıdalar arasında yer alır.
Protein ve D vitamini açısından zengindir.
Balık, vücut sağlığı yanında, beyin sağlığı için hayati önem taşıyan omega-3 yağ asitleri kaynağıdır.
Yüksek besin alabileceğiniz gıdalar arasında bulunan bütün balık türleri sağlığa faydalıdır. Yeterli besin almıyorsanız balık tüketmelisiniz.
Yüksek kaliteli, protein, iyot, vitamin ve mineraller içerir, bundan dolayı dünyanın en sağlıklı besinleri arasında gösterilir.
Fakat, bazı balıklar diğer türlerine göre daha sağlıklı kabul edilir.
- Somon,
- Alabalık,
- Sardalye,
- Ton Balığı,
- Uskumru gibi… Yağlı balıkların, yağ bazlı besinleri yüksektir.
İnsanların çoğunda eksik olan yağda çözünen D vitamini deposudur. Vücutta steroid hormonu görevi görür.
Yağlı balıklar omega-3 yağ asitleri açısından oldukça yüksektir. Bu yağ asitleri vücut ve beyin sağlığına faydalıdır, ciddi hastalıklara yakalanma riskini azaltır.
Haftada iki kere yağlı balık yemek tavsiye edilir, çünkü böylece ihtiyaç duyduğunuz omega-3 yağı ihtiyacının tamamını karşılar.
Bölüm Özeti: Balık yüksek kaliteli, protein, iyot, vitaminler ve mineraller dahil önemli besinler açısından zengindir. Yağlı balık türleri ise omega-3 yağ asitleri ve D vitamini deposudur.
Yazı İçeriği
Kalp Sağlığına Faydaları
Kalp krizi ve felç dünya’da erken ölüme neden olan hastalıkların başında gelir.
Balığın kalbe faydaları nelerdir
Balık sağlıklı kalp için faydalı gösterilen gıdalar arasındadır.
Kalp krizi ve felç benzeri sinsi hastalıklar riskini azaltan balık, kalp sağlığını koruyan besinlerle doludur.
Şimdiye kadar dünyanın önde gelen sağlık kuruluşlarının yaptığı araştırmalar, düzenli balık yemek kalp hastalıklarının başında gelen, kalp krizi, felç gibi ciddi sağlık sorunlarından kaynaklanan ölüm riskini azalttığı ortaya konulmuştur.
Amerika’da 40.000 erkeğin katıldığı araştırmada haftada 1 ya da daha fazla porsiyon balık yiyenlerin kalp hastalığına %15 daha az yakalandığını ortaya koymuştur .
Sağlık uzmanları, araştırmacılar yüksek miktarda omega-3 yağ asitleri içeren balıkların kalp sağlığı için daha yararlı olduğunu düşünmektedirler.
Bölüm Özetİ: Haftada en az bir porsiyon balık yemek, dünyada en fazla can alan hastalıklardan kalp krizi ve felç riskini azaltmaktadır.
Büyüme, Gelişmeye Faydaları
Omega-3 yağ asitleri, büyüme ve gelişme için oldukça önemli besinlerdir.
Omega-3 yağ asitleri, dokosaheksaenoik asit gelişmekte olan beyin, göz gibi organlarda birikerek gelişime katkıda bulunurlar.
Bu nedenden dolayı hamile anne adaylarına veya bebek emziren anneler bol miktarda omega-3 yağ asitleri içeren gıdalar tavsiye edilmektedir(5).
Lakin, annelere uyarı, bazı balıklar ironik beyin gelişimi sorunlarını tetikleyebilen civa yüksek miktarda ihtiva ederler.
Bu nedenle, hamile anne adayları (somon, sardalye, alabalık v.b) düşük miktarda yemelidirler. Haftada 340 gram civarı.
Balıklar, bebeğe/cenine zarar verebilecek mikroorganizmalar içerebilir, hamile kadınlar (suşi dahil) pişmemiş ve bayat balıktan kaçınmalıdırlar.
Bölüm Özeti: Beyin ve gözlerin gelişimine faydalı Omega-3 yağ asileri bakımından zengindir. Bebek bekleyen ve hamile annelere omega-3 yağ asidi içeren yemekler tavsiye edilir.
Hafıza ve Yaşa Bağlı Beyin Bozukluklarına Faydaları
Yaşlanma sonucu beyin fonksiyonlarında bozuklukları (yaşa bağlı kognitif gerileme olarak adlandırılır) oluşur.
Çoğu durumda bu normaldir, ama ilerleyen süreçte Alzheimer hastalığı, nörodejeneratif gibi ciddi hastalıklara yol açabilir.
İlginçtir ki, yapılan bir çok araştırma düzenli balık tüketen insanlarda bilişsel gerileme hafıza kaybının daha az olduğunu ortaya koyuyor.
Beyin merkezindeki gri madde seviyesinin sağlıklı düzeylerde kalmasını sağlıyor.
Beyin faaliyetlerinin sağlıklı yürümesi akıl, zeka, duygu ve hatta ruh sağlığını etkilemektedir. Beyinde nöronlar bu noktada ciddi rol üstlenmektedirler.
Haftada bir porsiyon balık tüketmek yaşa bağlı beyin bozuklukları, Alzheimer gibi ciddi hastalıklara yakalanma riskini azaltır, akıl,duygu, zeka ve ruh sağlığına faydalıdır.
Bölüm Özeti: Balık tüketimi yaşlılıktan kaynaklanan beyin hastalıklarına yakalanma riskini azaltır. Balık yemek düzenli, hafıza, duygu, zeka sağlığını destekleyen nöron içeren gri maddeyi arttırır.
Depresyona Faydaları
Depresyon ciddi ve inanılmaz yaygın ruhsal bozukluktur.
Moral bozukluğu ve üzüntü ile karakterize edilir, enerji, yaşama sevgisi, hayat ve etkinliklere ilgi kaybı azalır.
Kalp hastalığı, obezite yukarıda belirttiğimiz gibi yaygın hastalıklardır ama dünya’da en yaygın hastalık depresyon gösterilmektedir.
Balık depresyonu azaltır, ruh sağlığını korur.
Çalışmalar, düzenli balık yemek depresyondan koruduğu gibi, depresif durumu azaltır.
Çok sayıda bilimsel araştırma omega-3 yağ asitlerinin depresyona karşı yararlı olduğunu ortaya koymuş ve antidepresan ilaçların etkinliğini arttırdığını belirlemiştir.
Bunun anlamı, balık yemek sizi mutlu bir insan yapar, yaşam kalitesini arttırır.
Balık ve omega-3 asitleri aynı zamanda, bipolop bozukluk diye adlandırılan ruh bozukluğunun tedavisine yardımcı olabilir.
Başlık Özeti: Omega-3 yağ asitleri içeren balıklar, antidepresan faaliyetleri arttırabilir, depresyona faydalı olabilirler.
D vitamini Kaynağı
D vitamini son yıllarda fazla dikkat çekmeye başladı.
Bu önemli vitami vücutta bir steroid hormonunun gibi işlev görür.
Balık ve balık ürünleri bugüne kadar bilinen, D vitamininin en iyi kaynaklarıdır. Somon ve ringa balığı gibi yağlı balıklar yüksek miktarda içerirler.
Pişmiş 113 gram somon, vitamin D nin gerekli ihtiyacın %100’nü karşılar.
Örneğin balık yağı, bir kaşık marina karaciğeri yağı ihtiyaç duyulan D vitaminini %200 karşılar.
Eğer fazla güneş alamıyorsanız ve balık yemek istemiyorsanız o zaman D vitamini takviyesi alabilirsiniz.
Başlık Özeti: İnsanların %40’ında eksikliği görülen D vitamini yağlı balıklarda bol miktarda bulunur.
Balık Tüketimi Tip 1 Diyabet dahil, Otoimmun bozukluğu ve inme riskini azaltır.
Otoimmün hastalığı sırasında, bağışıklık sistemi yanlışlıkla saldırılara maruz kalır ve sağlıklı vücut dokuları tahrip olur.
Önemli bir örnek, diyabet 1 pankreasın insülin üreten hücrelerine saldıran bir bağışıklık sistemi ile ilgilidir.
Pek çok çalışma, omega-3 ya da balık yağı tüketimi yapmayan çocuklarda tip 1 şeker hastalığı riski, hem de yetişkinlerde otoimmün diyabet meydana gelebileceği ortaya konulmuştur.
Bunlar kesin sonuçlar değil ama araştırmacılar balık, balık yağı, omega-3 yağ asitleri ve D vitaminiyle ilişki kurmaktadırlar.
Ciddi kanıtlar olmamasına rağmen, balığın romatoid artrit ve multipl skleroz riskini azaltığı yönünde düşünceler var.
Başlık Özeti: Balık yemek tip 1 diyabet ve otoimmün hastalıkların riskinin azalmasını sağladığı düşünülmektedir.
Balıklar Çocuklarda Astımı Önler
Astım hava yollarının kronik imflamatuar hastalığıdır.
Maalesef astım son yıllarda giderek artış göstermektedir .
Çalışmalar, balık tüketiminin çocuklarda astıma yakalanma riskini %24 düşürdüğünü ortaya koymaktadır, ama aynı etkiyi yetişkinlerde göstermektedir .
Başlık Özeti: Bazı araştırmalar, balık tüketiminin çocuklarda astım riskini azalttığını göstermektedir.
Gözü ve Görme Yeteneğini Korur
Maküler dejenerasyon olarak adlandırılan hastalık, görme bozukluğu ve körlüğün önde gelen nedenleri arasındadır ve çoğunlukla yaşlı bireyleri etkilemektedir.
Balık ve omega-3 yağ asitleri, bu hastalıktan koruduğuna dair bazı araştırma sonuçları mevcuttur.
Balık göz sağlığına faydalı vitamin, mineral ve besinler içerir
Bir çalışma, düzenli balık tüketiminin kadınlarda makula dejenerasyonu % 42 düşürdüğünü ortaya koymaktadır.
Diğer bir çalışmada ise haftada bir kere balık yemenin neovasküler riskini (“ıslak”) maküler dejenerasyona yakalanma riskini %53 düşürdüğü belirtilmektedir.
Başlık Özeti: Düzenli balık yemek, makula dejenerasyonu, görme bozukluğu ve körlüğe neden olacak unsurları azalttığı ortaya konulmuştur.
Uyku kalitesini Arttırır
Uyku bozukluğu her yaşta karşılaşılan yaygın hastalıklardandır.
Dışarıdan kaynaklanan unsurlar dışında, bazı sağlık uzmanları D vitamini eksikliğinin uykusuzluğa neden olacağını belirtmektedirler.
95 orta yaşlı erkekler üzerinde 6 aylık bir çalışmada, haftada üç kez somon balığı yemenin uyku düzenine katkıda bulunduğunu ortaya koymuştur.
Başlık Özeti: Somon ve benzeri yağlı balıkların uykuya faydalı olduğuna dair ön kanıtlar vardır.
Balığın Diğer Faydaları:
- Balığın içerdiği omega-3 yağ asitleri cilt ve saç sağlığına faydalıdır. Bir cilt hastalığı olan sedef hastalığına iyi geldiği düşünülmektedir.
- Sinir sistemine faydalı omega-3 yağ asitleri içeren balık, depresyon, sinirlilik hali, ruhsal sorunlara iyi gelir.
- Bazı çalışmalar spermleri güçlendirdiğini ortaya koymaktadır. Sperm kalitesini arttırır.
- Ton balığı kalp, damar, kan sağlığına faydalıdır. Bol miktarda selenyum içeren ton balığı kan pıhtılaşmasını engelleyebilir.
- Ton balığı sigara kullanan kişilerde, toksinlerin atılmasına yardımcı olabilir.
- Somon balığı omega-3 yağ asitleri ve B12 içerir. Bundan dolayı, başta pankreas kanseri, ağız ve kolon kanserine yakalanma riskini azaltır.
- Ayrıca, somon balığı kadınlarda meme kanserine yakalanma riskini azaltır.
- Karadeniz bölgesinde bolca bulunan hamsi, iyot açısından zengindir, iyot insan gelişimi için önemlidir.
- Hamsi ayrıca kan pıhtılaşmasını engeller, damar sağlığını korur.
- Levrek genel sağlığa faydalı diğer bir balık türüdür ama civa oranı yüksek olduğundan fazla tüketilmemeli ve civa seviyesin düşürmek için levrek tükettikten sonra yeşil çay içilmelidir.
- Lüfer, palamut, kefal, mezgit gibi diğer balıkların mevsiminde tüketilmesi,sağlığa faydalarını geniş bir zaman periyoduna yaymayı sağlar.
Balığın Zararları: Genelde her yaş grubu için faydalıdır ama bazı önemli durumlarda balık yemek zararlı olabilir. Özellikle aşırı miktarda civa içeren kral uskumru, köpek balığı, kılıç balığı bir çocuğun sinir sistemine zarar verebilir.
- Konserve ton balığı yüksek miktarda metal içerdiğinden dolayı hamile kadınların tüketiminde dikkat etmeleri gerekir.
- Anne adaylarının çocuğun sağlığını tehlikeye atacak aşırı balık tüketimi, özellikle yüksek miktarda civa içeren balıklardan uzak durmaları gerekir.
- Bayat, çiğ balıklar sağlık açısından zararlı, riskli olabilirler.
Dr. Aydın Yılmaz Dahiliye doktoru olarak görev yapmaktadır. 2015 yılından itibaren Sağlıkfit ekibine katılarak hastalıkları tedavi yöntemleri konusunda yüzlerce makale ele almıştır.
Henüz yorum yazılmamış.