Akdeniz bölgesine özgü olan biberiye, günümüzde baharat olarak en çok kullanılan ve bazı mutfaklarda yemeklerin vazgeçilmezi olarak kullanılan bir bitkidir.
Yalnızca yemeklerimize lezzet katması ve harika bir tat ve aromaya sahip olmasıyla kalmayan biberiye günlük kullanıldığında birçok fayda sağlayabilmektedir.
Bu çok yıllık odunsu bitkinin bilimsel adı Rosmarinuz officinalis’dir İngilizcedeki ‘rosemary’ kullanımına çok benzeyen bu bilimsel adı İngilizce ile aynı aileden gelen diğer dillerdeki kullanımlara da benzemektedir.
Biberiye özellikle İtalyan kültürü mutfağında rağbet görürken diğer birçok faydalı ot gibi nane ile aynı aileden gelmektedir ancak bu kullanım bazen yanlışa düşürebilmektedir çünkü naneyle biberiyenin tatları birbirine benzemez.
Biberiye çorba, sos, güveç, kızartma gibi yemeklere lezzet katabilen daha sıcak ve acı bir baharattır. Türkiye’de genel olarak Akdeniz, Batı ve Güney Anadolu bölgelerinde yetiştirilen biberiye iklim değişikliklerine töleranslıdır ve genel olarak yetiştiği yerler yazları sıcak ve nemsiz kışları bol yağış alan bölgelerdir (1).
Biberiyenin Sağlığa Faydaları
Biberiyenin Faydaları
Biberiyenin en ilgi çekici ve en sağlıklı yararlarını; hafızayı güçlendirme, ruh halini iyileştirme, iltihaplanmayı azaltma ve önleme, ağrıları hafifletme, bağışıklık sistemini koruma, dolaşımı uyarma, vücudun detoksifikasyonunu sağlama yani vücudu zehirli maddelerden arındırma, vücudu bakteriyel enfeksiyonlardan koruma, erken yaşlanmayı önleme ve cilt sağlığını güçlendirme olarak sıralayabiliriz (2).
Hafızanızı Güçlendirir
Biberiyenin en eski veya belgelenmiş en eski sağlığa faydası bilişsel bir uyarı olarak kullanılmasıdır. Hafızayı iyileştirdiği, dikkat ve odaklanmayı artırdığı ve geliştirdiği söylenen biberiyenin bu faydaları halen araştırılmakta olup beyin üzerindeki etkisi beynin bilgi saklayabilme kapasitesini artırdığını yani hafızayı güçlendirdiğini göstermektedir öyle ki bu asla kötü bir şey değildir çünkü zihninizi güncel tutmak genç kalmanıza yardımcı olacaktır.
Aynı zamanda biberiye yaşlılarda bilişsel aktivitenin uyarılmasını sağlar ve bu bazı bilim adamları tarafından Alzheimer ve demans gibi bilişsel bozukluklarla ortaya çıkan hastalıklarla ilişkilendirilmiştir. Biberiyenin bilişsel sağlığa ve beyne bu etkileri beyin ve bilişsel bozukluklarla ilgili henüz tedavisi bulunamamış hastalıkların tedavisi için bir umut ışığı olmuştur.(3)
Ruh Halinizi İyileştirir ve Stresi Giderir
Ruh Halinizi İyileştirir ve Stresi Giderir
Biberiyenin aroması kronik kaygı ve stres hormonu dengesizlikleri sonucu ortaya çıkabilecek olan sağlık problemlerini ortadan kaldırabilir.
Biberiye bu sağlık problemlerini ortadan kaldırırken zihni temizler ve stresi vücudunuzdan arındırır.
Biberiyenin yaprakları direk olarak tüketildiğinde veya topik olarak vücudun herhangi bir bölgesine uygulandığında da benzer etkilere sahip olabilmektedir.
Aromaterapi adı verilen terapi yöntemi bu yüzden biberiye esans yağını kullanmaktadır ancak bu yağın içerdiği aktif bileşenlerin konsantrasyonu stresin vücuttan arındırılması ve ruh halinin iyileşmesi için gerekleri değildir (4).
Bağışıklık Sisteminizi Güçlendirir
Biberiyenin içerisinde bulundurduğu aktif bileşimlerden bazıları; anti oksidanlar, anti inflamatuar maddeler ve anti kanserojen maddelerdir. İçerdiği bu bileşimler bağışıklık sistemini tehdit edebilecek veya vücuda genel olarak zarar verebilecek hastalık veya patojene karşı bir koruma oluşturmaktadır.
Anti oksidan bileşikler vücudun bağışıklık sistemi yanı sıra ikinci bir savunma hattı oluşturarak bağışıklık sistemine ve vücudun korunmasına yardımcı olur. Biberiyenin içerdiği vücut için büyük önem taşıyan bu anti oksidanlar rosmarinik asit, kafeik asit, betülik asit ve karnozol gibi bileşimler olarak sıralanabilir.
Vücudunuzda Antibakteriyel Olarak Görev Yapabilir
Biberiyenin içerdiği anti oksidanlar sayesinde bağışıklık sistemi için bulundurduğu bu kadar faydanın ve yardımın yanı sıra midedeki bakteriyel enfeksiyonlara karşı da oldukça güçlüdür.
Heliko pylori bakerileri mide ülserlerine neden olabilen günümüzde midesinden muzdarip olan ve mide hakkında sağlık problemleri yaşayan çoğu insanda bulunan çok tehlikeli bir patojendir.
Ancak yapılan çalışmalarda biberiyenin heliko pylori adı verilen patojenin mide üzerindeki etkilerini yüksek oranda azaltabildiği gözlemlenmiştir benzer şekilde biberiye her yıl binlerce kişiyi ölüme sürükleyen Staph adı verilen bir çeşit enfeksiyonun önlenmesiyle de ilişkilendirilmektedir. (5)
Midenizle İlgili Sağlık Problemlerinde Yardımcıdır
Biberiye çok öncelere dayanan tarihiyle çoğu milletin kültüründe mide bulantılarını, kabızlığı, şişkinliği ve ishal gibi sağlık problemlerinin tedavisi için kullanılmıştır.
Biberiyenin iltihaplanmayı azaltan ve önleyen ve uyarıcı etkiler onun mide ve sindirim sistemi üzerindeki bu etkiler sahip olmasında önemli bir rol oynamaktadır bu nedenle günlük ve haftalık diyetinizde biberiye bulundurmanız bağırsak hareketlerinizi ve gastrointestinal sisteminizi korumanıza ve düzenlemenize yardımcı olabilir.
Ağız Kokusunu Önler
Doğal bir anti bakteriyel olarak görev yapabilen biberiye ağız sağlını geliştirirken taze bir nefese sahip olmanızı da sağlayabilmektedir.
Taze biberiyeyi sıcak su dolu bir bardakta demledikten, beklettikten sonra o suyla birlikte gargara yapmak ve ağzınızı yıkamak ağız sağlığını düzeltirken taze ve kokususuz bir nefese sahip olmanıza yardımcı olabilir.
Kan Akışını Hızlandırır
Biberiyenin uyarıcı etkilerinden bir tanesi de vücudu uyararak kan hücrelerinin artmasını ve kan akışını hızlandırmasıdır.
Biberiyenin bu etkisi hayati organ sistemlerine ve vücudun diğer bölgelerine giden oksijen miktarının artmasını sağlar böylece bu bölgelerdeki metabolik aktivitelerin düzgün çalışmasını destekler ve yardımcı olur.
Aynı zamanda biberiye onarılması gereken hücrelerin ihtiyaç duyduğu besin maddelerinin o hücrelere aktarılmasını da uyarmaktadır(6).
Acılarınızı ve Ağrılarınızı Dindirmede Yardımcıdır
Analjezik bir madde olan biberiye uzun zamanlardan beri ağrının etkilendiği bölgeye bir merhem, macun halinde topikal olarak uygulanmaktadır.
Baş ağrısı veya vücudun iç bölgelerinde meydana gelen acı ve ağrılar içinse ağız yoluyla alınması acı ve ağrıyı dindirebilmekte olan biberiyenin asıl kullanımlarından bir tanesi migren tedavisi için kullanılmasıdır.
Biberiyenin kaynatılarak şakaklara uygulanması ve aromasının koklanması da migrenin şiddetini azaltmakla ilişkilendirilmektedir (7).
İltihaplanmayı Azaltır ve Önler
Biberiyenin belki de en bilindik ve en önemli özelliklerinden bir tanesi anti inflamatuar olarak görev görebilmesidir. Biberiye içerdiği karnozol ve karnosik asit kas, kan damarı ve eklemlerdeki iltihaplanmanın azaltılmasını sağlayan veya tamamen engelleyen anti oksidan ve anti inflamatuar özelliklere sahip iki bileşimdir.
Bu özellikleri biberiyeyi kan basıncının düşürülmesi, gut, artrit, ve fiziksel müdahalelerde veya ameliyatlarda ortaya çıkan yaraların tedavisinde etkili yapan özellikleridir.
Biberiyenin bu etkileri sağlaması için özel bir yöntem olmadığı gibi ağız yoluyla tüketildiğinde veya topikal olarak kullanıldığında faydalarından yararlanılabilinir. Aynı zamanda biberiye kardiyo vasküler sistemdeki iltihaplanmanın azalmasına, kalp sağlığını iyileştirmeye ve damar tıkanıklığı gibi ciddi sağlık problemlerinin ortaya çıkmasını önlemek için güçlü etkilere sahiptir (8).
Vücudun Zehirli Maddelerden Arındırılmasına Yardımcıdır
Biberiyenin insan vücudunda yapabileceği görevlerden bir tanesi de idrar söktürücü olmaktır yani vücuttaki zehirli maddelerin idrar yoluyla daha verimli bir şekilde atılmasına yardımcı olur.
Ayrıca vücuttan atılan idrar miktarına artırarak patojenlerin tuzların, zehirli maddelerin ve düzenli tüketimde yağların atılımını sağlayabilir. Biberiyenin bu etkiler vücuttan en yavaş iyileşme sürecine sahip olan karaciğerin iyileşme hızının artmasıyla ilişkilendirilmektedir (9).
Biberiyenin Yan Etkiler ve Zararları
Biberiyenin esans yağı tüketilmek için değildir ancak normal taze biberiyenin veya kurutulmuş olarak yemeklerin içinde veya mutfakta herhangi bir amaç için kullanılan biberiye tehlike arz etmez. Nanenin ve biberiyenin aynı aileden olduğu düşünüldüğünde bu aileden bir bitkiye alerjik reaksiyon gösteriyorsanız biberiye tüketmeniz rahatsızlıklara yol açabilir ancak bu reaksiyonlar genellikle fazla etki göstermezler ancak herhangi bir etkide doktorunuza başvurmanız önerilmektedir (10).
Dr. Aydın Yılmaz Dahiliye doktoru olarak görev yapmaktadır. 2015 yılından itibaren Sağlıkfit ekibine katılarak hastalıkları tedavi yöntemleri konusunda yüzlerce makale ele almıştır.
Diğer sağlıklı yaşam önerileri
Göz Nezlesine Ne İyi Gelir ? 
Kabızlığa Ne İyi Gelir ? 
Şişkinliğe Ne İyi Gelir ? 
Ağız Kokusuna Ne İyi Gelir ? 
Henüz yorum yazılmamış.