Güneş yanığı, ultraviyole (UV) ışınların neden olduğu cilt hasarlarıdır. Genellikle deride kızarıklığa, yanmaya, sıcaklığa, gerginliğe ve kaşıntıya neden olmaktadır. (1)
Normal derecede olan güneş yanıkları genellikle birkaç gün sonra pul pul dökmeye başlar ve genellikle yedi gün içinde tamamen iyileşir. (2)
Güneş yanığından kaçınmak oldukça önemlidir çünkü ilerleyen yaşlarda cilt kanseri gibi ciddi sağlık sorunları yaşamınıza sebebiyet verebilir. (3)
Yazı İçeriği
Güneş Yanığının Nedenleri Nelerdir?
Cildiniz güneş kremi veya kıyafetleriniz tarafından yeterince korunmazsa ve fazla güneş alırsa, cildiniz bronzlaşabilir ya da cildinizde yanıklar oluşabilir. (4)
Derinizde melanin denilen bazı pigmentler bulunmaktadır. Bu pigmentler cildinize rengi veren unsurlardır. Koyu tenli insanlarda daha fazla melanin vardır fakat açık renkli insanlarda melanin daha az bulunmaktadır. (5)
Vücudunuz normalde cildinizin daha derin katmanlarını hasardan korumak için melanini üretmektedir. Cildiniz güneş ışınları tarafından hasar görürse, derinizi daha da hasar görmesini önlemeye çalışmak için vücut daha fazla melanin yapar. Bu da cildin rengini değiştirmesine neden olur. (6)
Güneş yanığına neden olan etken güneş altında korumasız bir şekilde fazladan zaman harcanmasıdır.
Güneş Yanığının Belirtileri Nelerdir?
Güneş yanmaları deride birden kızarıklığa sebep olmaz. Esintiler ve ıslanmalar (örneğin denize girip çıkmak gibi) cildinizi soğutabilir, böylece yanık olduğunuzu tam olarak fark edemeyebilirsiniz. (7)
Güçlü güneşte dışarıdaysanız, güneş yanıkları riskinin farkında olmalısınız ve cildinizi dikkatli bir şekilde korumalısınız.
Güneş yanığının belirtileri şunlardır:
- Deriden pembe renk olması veya kızarıklık
- Deride normalden daha fazla sıcaklık hissedilmesi
- Deriye temas edildiğinde acı ve ağrı olması
- Ağrı, hassasiyet veya kaşıntı
- Şişme
- Az miktarda sıvı dolu kabarcıklar
- Güneş yanığı şiddetli ise baş ağrısı, ateş, titreme ve yorgunluk görülmektedir
Güneş Yanığının Tedavileri Nelerdir?
Güneş yanığı vakaların %99’u yaz aylarında gerçekleşmektedir. Bunun en büyük sebebi ise havanın sıcak olmasıyla birlikte insanların üstlerini çıkarması, denize girmesi ve güneşin altına korumasız bir şekilde yatmalarından kaynaklanmaktadır.
Güneş yanığı tedavisi genelde ileri derecede değil ise evde bazı yöntemlerle iyileşebilmektedir. İleri derecede olan güneş yanıkları için vakit kaybetmeden en yakın sağlık kuruluşuna başvurmanız gerekmektedir. (8)
Karbonat: Karbonat alkalik özelliği nedeniyle güneş yanıklarının sebep olduğu ağrılara ve acılara karşı oldukça etkilidir. Buna ek olarak, güneş yanıklarının sebep olduğu kaşıntı ve kaşınma hissine karşı ayrıca etkilidir. (9)
- Küvetinizi soğuk suyla doldurun, bir fincan kabartma tozu ekleyin ve iyice karıştırın.
- Yaklaşık 15 dakika boyunca kendinizi bu karışıma batırın
- Sudan çıktıktan sonra, suyun üzerinizde kaybolmasını bekleyin
- Bu yöntemi olumlu sonuçlar alana kadar tekrarlayabilirsiniz
Yulaf Ezmesi: Yulaf ezmesi güneş yanıklığına uğrayan cildi tedavi etmeye de yardımcı olabilir. Cildin doğal nemini muhafaza etmeye ve tahrişi azaltmaya yardımcı olan yatıştırıcı özelliklere sahiptir. (10)
Aloe Vera: Aloe vera, güneş yanıklarından kaynaklı çeşitli belirtiler ile başa çıkmaya yardımcı olan mükemmel anti-inflamatuar özelliklere sahip bir üründür. Buna ek olarak, güneş yanığından kaynaklanan ağrıyı hafifleten yatıştırıcı özelliklere sahiptir. (11)
- Mümkünse aleo vera yaprağı bulun ve sıkarak içindeki özü çıkartın
- Çıkan bu özü yarım saat kadar buzdolabında bekletin
- Güneş tarafından etkilenen bölgeye soğumuş olan bu özü sürün
- Sürülen aloe vera bitkisi özünün deri üzerinde kuruyana kadar bekletin
Siyah Çay: Siyah çay, tahriş olmuş ve güneş yanığına maruz kalan cildi tedavi etmek için sonra derece yararlı antioksidanlarla doludur. Çay, cildi UV radyasyon hasarından korumaya ve iltihaplanmasını azaltmaya yardımcı olan tanenlere sahiptir. Aynı zamanda, siyah çay cildin pH dengesini düzeltmeye de yardımcı olur. (12)
- Siyah çayı bir miktar suda kaynatın
- Kaynayan siyah çayı soğumaya bırakın
- Oluşan bu karışımı bezin içerisine batırın ve etkilenen cilde sürün
- Cildin üzerine koyulan siyah çaylı bezi kuruyana kadar cildin üzerinde bırakın
- Durumunuz iyileşene kadar bunu yapmaya devam edin
Elma Sirkesi: Elma sirkesinin bilindiği üzere cildi sıkıştırıcı özelliği vardır. Elma sirkesi güneş yanığından kaynaklı ağrıları ve acıları hafifletebilmektedir. Cilde uygulanan elma sirkesi tedavi süresini azaltabilir. Ayrıca, elma sirkesinde bulunan asetik asit kaşıntı ve iltihaplanmaya karşı oldukça etkilidir. Ilık suyla dolu küvetinize bir fincan elma sirkesi ekleyin. Yaklaşık yarım saat boyunca bu küvetin içinde kalın. Bu uygulama size güneşten yanan cildinizin pH seviyesinin dengelenmesine ve iyileşmesinin hızlanmasına yardımcı olacaktır. Buna ek olarak, eşit miktarda elma sirkesini ve soğuk su karıştırın. Daha sonra oluşan bu karışıma kâğıt havluları batırın ve etkilenen alana bu havluları yapıştırın. (13)
Not: Ciltte aşınma varsa elma sirkesini kesinlikle kullanmaktan kaçının.
Soğuk Uygulama: Güneş yanığına bağlı yanma ve ağrıları azaltmak için, etkilenen bölgeye soğuk kompres uygulayabilirsiniz. Uygulanan soğuk kompres kan damarlarının kasılmasına neden olur ve bu da iltihaplanmayı azaltır. (14)
- Bir avuç buz küpünü nemli bir bezle sarın
- Güneş tarafından etkilenmiş olan alana soğuk kompres uygulamasını yapın
- Ağrıları ve acıları hafifletmek için günde birkaç kez soğuk kompresi cildinize uygulayabilirsiniz
Not: Cildinize zarar verebileceği için kesinlikle buzu doğrudan cilde uygulamayın.
Yukarıda anlatılan tedavi yöntemleri genel olarak çoğu kişide olumlu sonuçlar vermektedir ve sağlık kuruluşuna gitmeden kişilerin derileri iyileşebilmektedir. İleri derecede oluşan güneş yanıkları için kesinlikle hastaneye gitmeniz gerekmektedir.
Sonuç
Güneş yanığı yaz aylarında sık karşılaşılan sağlık sorunlarındandır.
Özellikle plajlarda yanlış güneşlenme sonucu meydana gelen halk dilinde ‘‘güneş çarpması’’ olarak da adlandırılan aşırı olması durumunda ciddi sorunlara neden olabilecek sağlık sorunudur.
Özellikle yaşlıları ve çocukları ciddi şekilde etkileyebilir.
Güneş yanığının derecesine göre ihmal edilmemesi gerekir, eğer yanıklar çok derinse mutlaka doktorunuza başvurmalısınız.
Basit güneş yanığı ve çarpmaları için burada sıraladığımız doğal tedavi yöntemleri kullanabilirsiniz.
Yazıyı faydalı bulduysanız paylaşarak diğer hastaların yararlanmasını sağlayabilir, güneş yanığına iyi gelen ve burada bahsedilmeyen diğer yöntemleri yorumlar kısmında paylaşarak katkıda bulunabilirisiniz.
Dr. Aydın Yılmaz Dahiliye doktoru olarak görev yapmaktadır. 2015 yılından itibaren Sağlıkfit ekibine katılarak hastalıkları tedavi yöntemleri konusunda yüzlerce makale ele almıştır.
Henüz yorum yazılmamış.