İshale Ne İyi Gelir?

İshal, herkesin aşina olduğu bir problemdir. İnsanların tıbbi tavsiye almalarının en yaygın nedenlerinden biridir. (1) İshal genellikle hafif seyretmesiyle beraber bazı zamanlarda çok şiddetli belirtilere ve nedenlere sebebiyet vermektedir.

Her yıl dünyada 2 milyar kişi ishale yakalanmakta ve çoğu gelişmekte olan ülkelerde 5 yaşın altındaki 2 milyona yakın çocuğun öldüğü tahmin edilmektedir. (2)

Yazı İçeriği

İshalin Nedenleri Nelerdir?

Akut ishalin en sık nedenleri Salmonella, Campylobacter, Shigella ve Shiga toksini üreten Escherichia coli bakterileridir. (3)

Viral enfeksiyonların çoğu ishale neden olur ve sıklıkla bağırsak hareketleri, karın krampları ve düşük dereceli ateş ile hafif-orta dereceli semptomlarla neden olur. Viral ishal genellikle yaklaşık 3-7 gün sürer. (4)

Bir dizi koşul veya durumun sonucu olarak ishal olabilirsiniz. İshalin potansiyel nedenleri şunları içerir:

Gıda intoleransı, örneğin laktoz intoleransı
Gıda alerjisi
Bir ilacın istenmeyen reaksiyonu
Viral enfeksiyon
Bakteri enfeksiyonu
Bağırsak hastalıkları
Paraziter enfeksiyon
Safra kesesi veya karın ameliyatı

Kronik ishal, irritabl bağırsak sendromu veya inflamatuar bağırsak hastalığı gibi daha ciddi bir durumun sebebi olabilir. Sık ve şiddetli ishal, bağırsak hastalığının veya fonksiyonel bağırsak rahatsızlığının bir işareti olabilir. (5)

İshalin Belirtileri Nelerdir?

İshalin birçok farklı belirtisi vardır. Bunlardan yalnızca bir tanesini ya da hepsinin herhangi bir kombinasyonuyla karşılaşabilirsiniz. Belirtiler nedene bağlıdır. (6)

Aşağıdaki belirtilerden birini veya birkaçına maruz kalmak ishal olanlarda yaygındır:

Sulu, sıvı dışkı: Dışkılar herhangi bir renkte olabilir. Kırmızı dışkıların olması bağırsak kanamasını düşündürür ve daha ciddi bir enfeksiyon belirtisi olabilir.
Karın krampları: Bazen ishal olan kişilerde hafif ila orta derecede karın ağrısı görülür. Şiddetli karın ağrısı veya mide ağrısı yaygın değildir, eğer bunlar mevcutsa daha ciddi hastalığın belirtisi olabilirler.
Ateş: Yüksek ateş yaygın değildir. Varsa, etkilenen kişi akut ishalden daha ciddi bir hastalığa sahip olabilir.
Şişme ve gaz
Aniden kaynaklanan bağırsak hareketleri
Dehidrasyon: İshal dehidrasyona (su kaybı) neden oluyorsa, potansiyel olarak ciddi bir hastalığın işaretidir.

İshalin Tedavileri Nelerdir?

İshal tedavisi genellikle kaybedilen sıvıların yerine konma işlemidir. Basitçe, spor içecekleri gibi daha fazla su veya elektrolit yenilemeye yardımcı olan içecekleri içmeniz gerektiğidir. (7)

Daha ciddi vakalarda intravenöz (damar içi) tedavi yoluyla sıvı alabilirsiniz. İshale yakalan kişilerde bakteri enfeksiyonu varsa, doktorunuz antibiyotik reçete edebilir. (8)

Çemen Tohumları: İshal için ev ilaçları listesinden ilk tavsiye edilen ürün çemen tohumudur. Çemen tohumlarının içerdiği bol miktarda müsilaj dışkıyı sağlamlaştırır. Böylece, ishalin sebep olduğu rahatsızlıkları ve belirtileri hafifletebilir. Bir çay kaşığı çemen tohumunu bir çorba kaşığı yoğurt ile birlikte tüketin. (9)

Not: Akut veya kronik ishale sahip küçük çocukların çemen tohumu kullanmaları tavsiye edilmez.

Elma sirkesi: Elma sirkesinin güçlü antibakteriyel özelliği, ishalin engellenmesinde önemli bir üründür. Ayrıca sirke içerisindeki pektin, bağırsak spazmlarını azaltılmasında yardımcı olur ve koruyucu etki yapar. (10)

Muz: Bu meyve, sulanmış dışkı belirtilerinin tedavisinde oldukça mükemmeldir. Ayrıca bağırsaklardaki sıvının emilimini artırır. Muzdaki potasyum, ishalle kaybedilen elektrolitleri yeniden dengelenmesini sağlayabilir. (11)

Yoğurt: Yoğurtta “canlı kültürler”, vücuttaki toksinleri gidermek için bağırsakların korunmasıyla yükümlü olan pozitif bakterilerdir. Bu nedenle, ishale karşı mutlaka yoğurt tüketilmelidir. Normal koşullar iyileşene kadar süt ürünlerini tüketmemeniz önerilir. Fakat yoğurt istisnadır. (12)

Papatya: Papatya antispazmodik (Spazm çözücü, daha çok iç organlardaki düz kasların kasılmalarını çözen ilaç grubuna verilen isim) özelliği ve yüksek tanen içeriği ile birçok bağırsak hastalığının tedavisinde kullanılmaktadır. Uzmanlar tarafından ishale karşı tüketilmesi tavsiye edilmektedir.

Nasıl kullanılır: Bir çay kaşığı papatya ile bir çay kaşığı nane yaprakları ile karıştırın ve 15 dakika boyunca kaynatın. Günde 3 defa tüketilmesi tavsiye edilmektedir. (13)

Yaban Mersini: Yaban mersinin içerdiği antosiyanosid bileşikler antioksidan ve antibakteriyel özelliklerin yanı sıra ishal için önemli bir üründür. (14)

Portakal Kabuğu Çayı: İshal tedavisinde, portakal kabuğundan elde edilen çay ishal belirtilerinin hafifletilmesine ve sindirim sisteminin iyileşmesine yardımcı olmaktadır.

Nasıl kullanılır: Portakalı iyice yıkayın, sonra kabuğunu soyun ve kabuğunu doğranmasını sağlayın. Soyulmuş portakal kabuğunu kaynatın ve soğuduktan sonra bal ekleyerek için. (15)

Pirinç Lapası: İshal için ev ilaçlarının listesinde en çok önerilen yöntemdir diyebiliriz. Nişasta besin zenginliği ve sindirim kolaylığı nedeniyle, durumunuzu belirgin bir şekilde düzeltir. Soslar veya baharatlar olmadan haşlanmış beyaz pirinci tüketebilirsiniz. (16)

Kara Tohum Yağı: Kara Tohum, astım, kolik, gaz, kabızlık ve hatta ishal gibi sağlık koşullarının tedavisinde oldukça popülerdir. İshal tedavisinde, siyah yağ tohumu pirinç lapasından sonra en çok tavsiye edilen doğal yöntemdir. Bir çay kaşığı kara tohum yağını bir miktar yoğurdun içine koyun ve karıştırın. Oluşan bu karışımı günde iki kez tüketebilirsiniz. (17)

Siyah Çay: Siyah çay sindirim sisteminizi iyileştirmenin yanı sıra ishalin sebep olduğu durumları ortadan kaldırılmasında önemli bir rol oynar. Şeker kullanmadan tüketmeniz tavsiye edilmektedir. (18)

Yukarıda verilen doğal yöntemlerin birçoğu ile ishalin sebep olduğu belirtiler ve sorunların çok büyük kısmı tedavi edilmektedir. Eğer ishal belirtileriniz doğal yöntem tedavilerini uygulamanıza rağmen hale devam ediyorsa ve şiddetleniyor ise en yakın sağlık kuruluşuna danışın.

Sonuç

İshalin bir çok nedenden kaynaklandığını görüyoruz, bun nedenler genelde sağlıksız beslenme ve gıda zehirlenmesinden kaynaklanıyor.

Bunun yanında bazı sindirim sistemi bozuklukları veya hastalıklar ishale neden olabiliyor.

İshal vakıalarında çenem tohumu, elmas sirkesi, muz, yoğurt, pirinç lapası gibi gıdaların sorunu azaltabileceğini söylemek mümkün.

Bu yazıyı faydalı bulduysanız paylaşarak ihtiyacı olan başkalarının da yararlanmasını sağlayabilirsiniz.

Dr. Aydın Yılmaz

Dr. Aydın Yılmaz Dahiliye doktoru olarak görev yapmaktadır. 2015 yılından itibaren Sağlıkfit ekibine katılarak hastalıkları tedavi yöntemleri konusunda yüzlerce makale ele almıştır.