Rokanın Faydaları Nelerdir? -

Roka bilimsel adı Nasturtium officinale olan turpgillerden bir bitkidir. Roka bazen bilimsel adı Tropaeolum olan tamamen farklı bitki gruplarıyla karıştırılmaktadır ancak bu bitki ve bitki gruplarının birbirleriyle alakası bulunmamaktadır.

Roka Avrupa ve Asya’ya özgü tamamen su altında veya yarı suda yaşayan uzun ömürlü bir bitkidir. İnsanlık tarafından bilinen ve tüketilen en eski bitkilerden bir tanesi olan roka Brassica ailesinin bir üyesidir. Bu ailedeki bitkilerin genel özelliği ise acı ve çekici tadı ve lezzetidir. (1)

Rokanın Sağlığa Faydaları

Yazı İçeriği

Rokanın Sağlığa Faydaları

Ağırlıklarına göre karşılaştırıldığında roka portakaldan daha fazla c vitamini, sütten daha fazla kalsiyum, ıspanaktan daha fazla demir ve muzdan daha fazla folik asit içermektedir. Her besinde olduğu gibi rokanın bulundurduğu faydalar da bitkisel bileşiminde saklı olarak bulunmaktadır. Biraz sonra rokanın içerdiği bu bitkisel bileşimlerin sağlığımıza nasıl faydalar sağladığını yakından inceleyeceğiz. Roka yüksek miktarda A vitamini, B6 vitamini, B12 vitamini, demir, magnezyum, kalsiyum, fosfor içerir öyle ki bu bileşimler vücudunuz için harika faydalar barındırmaktadır. (2)

1) Göğüs Kanserini Engeller

Roka öyle güçlü ve etkili bir kanser önleyiciye, bitkisel besinlere sahiptir ki sadece roka ile yapılmış bir salata yemek vücudun moleküler dönüşümünü artırabilir ve böylece göğüs kanserinin önlenmesini sağlayabilir. Günlük 80 gram düzenli roka tüketimine sahip insanlar üzerinde yapılan çalışmalarda düzenli olarak tüketilen rokanın vücuda büyük faydalar gösterdiği ve kanserin gelişmesini, oluşmasını önlediği oluşmuş kanseri ise gerilettiği tespit edilmiştir.

Rokanın bünyesinde bulundurduğu anti kanserojen özellikleri üzerine yapılan araştırma ve çalışmalarda günlük veya haftalık diyete eklenen rokanın mide kanseri ve akciğer kanserini önlediği kadar göğüs kanserine karşı da bir o kadar etkili bir koruyucu görev aldığı gözlemlenmiştir. (3)

Yapılan diğer çalışmalarda ise rokanın kanda bulunan beyaz kan hücrelerinin yani akyuvarların DNA’sına gelebilecek zararlardan akyuvarları koruduğu ortaya konmuştur. Bu çalışmalardan bir tanesinde sigara tüketen insanların günlük 85 gram taze roka yiyerek hücresel metabolizmaya gelen zararı %22,9 gibi bir oranda azaltabildiği görülmüştür.

Ayrıca roka tüketildikten sonra bile hücrelerin savunma kalkanı inmemiş, hala kendini koruyabilir durumda kalabilmiştir öyle ki sonradan hücrelere verilen hidrojen peroksit’in hücrelerde meydana getirdiği hasar beklenenden %9,4 daha az olarak gözlemlenmiştir.

Roka Bitkisi

Yapılan bu çalışmalarda ortaya çıkan başka bir sonuç ise roka ve turpgillere acı tadını veren maddenin fitokimyasal maddeler olduğudur. Bu fitokimyasal maddeler tabi ki rokaya sadece acı tadını vermekle kalmayıp vücudun hücresel korunmasını artırarak doğal savunmasını güçlendirmektedir.

Aynı çalışma rokanın anti kanserojen özelliklerinin rokanın içerdiği kan plazmasında yeterli miktarda bulunması gerektiği düşünülen antioksidanlar, luten ve beta karoten maddeleri sayesinde oluştuğunu gösteriyor. Bu çalışmalar günlük diyette roka bulundurulmasının göğüs kanserinin tekrarını önlediğini, püskürtüldüğünü yani vücutta hiçbir iz göstermemişken engellediğini ortaya koyuyor. (4)

Aynı zamanda roka C vitamini açısından da yüksek kaynaklara sahiptir öyle ki C vitamini kansere ve dolayısıyla tümörlere yol açabilecek oksidatif stresi azaltmada büyük rol oynamaktadır. Rokanın içerdiği bir başka doğal bileşim olan folik asit de düşük kanser riskiyle ilişkilendirilmektedir. Günlük olarak tüketilen folik asitin 10 yıl gibi uzun bir vadede kadınlarda göğüs kanserini %22 oranında azalttığı görülmüştür.

Ayrıca folik asitin günlük olarak artan tüketimi hiçbir yan etki yaratmamış veya herhangi bir zarar meydana getirmemiş aynı zamanda göğüs kanserine karşı en büyük koruyucu unvanını kazanmıştır. (5)

2) Kolerektal Kanseri Önler

Yapılan araştırmalar ve çalışmalar ortaya koymuştur ki rokanın içerdiği folik asidi günlük hayatının bir parçası haline getiren insanlarda kolerektal kanser oluşum riski büyük ölçüde azalmakta ve folik asitin meydana getirdiği bu fayda 15 yıl ve benzeri süreler gibi uzun vadelerde daha büyük sonuçlara yol açmaktadır.

3) Tiroit Sağlığına Faydalıdır

Roka turpgiller sebzlerinden brassica ailesine üye olan ve yapılan çalışmalarda tiroit sağlığına büyük faydaları gözlenmiş olan bir çeşit sebzedir. Yani roka da diğer brassica ailesi üyeleri gibi tiroit sağlığına faydalarda bulunabildiği gibi en büyük fayda çiğ haliyle yenilmesine rağmen içerisinde bulundurduğu sağlık mucizelerini kaybetmemek için çok az pişirerek de tüketilebilir. (6)

4) Kalp ve Damar Sağlığınızı Destekler

Rokanın sağlığa faydalarından bir tanesi de içerdiği ikincil metabolitler sayesinde çoğu kronik hastalığın oluşma riskini azaltmasıdır. Roka gibi turpgiller sebzeler üzerine yapılan çalışmalar turpgillerin kötü kolesterolü azalttığını ortay koymuştur öyle ki kandaki kötü kolesterol miktarının azalması damar tıkanıklığı gibi kronik kalp hastalıklarının oluşmasını engeller.

Ayrıca roka oksidatif stresi azaltan ve böylece kalp dokusunda oksidatif strest tarafından meydana getirilebilecek hasarı önleyen C vitamini açısından da zengindir. Kalbi korumakla da kalmayan C vitamini embriyonik hücrelerin kardiyak miyositlere dönüşmesi ve kalp sağlığının iyileştirilip güçlendirilmesi süreçlerinde de aktif rol oynamaktadır. (7)

Roka Nedir Faydaları Nelerdir

5) Kemik Sağlığınızı Güçlendirir

Yapılan çalışmalar ve araştırmalar roka gibi kalsiyum açısından zengin yiyeceklerin tüketilmesin kemik erimesini önlediğini göstermektedir. Kalsiyum osteoblastların üretimini artırarak kemiklerin yapılandırılmasını, onarılmasını ve kaynaştırılmasını sağlar. Kalsiyumun bu faydası genellikle yaşlı kısım içindir çünkü herkesin de bildiği üzere yaşlandıkça kemikler kırılganlaşabilmekte ve erimeye uğrayabilmektedir. Ancak bazı yaşam biçimlerinden dolayı kemik yoğunluğunu kaybetmekte olan genç kısım için de kalsiyumun bu faydası önemlidir.

Ayrıca roka kemik sağlığı için temel bir rol oynayan folik asit açısından da zengin kaynaklara sahiptir. Aynı zamanda menopozal döneme girmiş kadınlarda folik asit kemik erimesini engellemede büyük faydalar sağlayabilmektedir. (8)

6) Depresyonları Giderebilir

Vücudunuzdaki düşük folik asit seviyeleri günlük diyetinizin zayıf kalmasından veya aşırı alkol almaktan dolayı meydana gelebilir. 15 bine yakın katılımcıyla yapılan 19 çalışmanın meta analizi düşük folik asit seviyesinin kişide depresyon oluşma riskini artırdığını göstermektedir.

Folik asit merkezi sinir sisteminin serotonin gibi nörokimyasal üretimleri sağlayan nörotransmitter yapılarıyla birlikte çalışır. Dünya nüfusunun önemli bir kısmını etkileyen depresyonun engellenmesi için yiyeceklerin folik asit miktarının artırılması iyi bir yoldur. (9)

Rokanın Vücudunuzda Oluşturabileceği Yan Etkiler ve Zararlar

Roka genellikle ağız yoluyla tüketildiğinde çoğu insanda güvenli olduğu gibi tıbbi bir takviye olarak kısa dönem içerisinde kullanıldığında risk arz etmemektedir. Ancak uzun sürede düzenli olarak kullanıldığında mide ekşimelerine veya böbrekle ilgili sağlık problemlerine yol açabilir.

Çocuklarda tıbbi takviye olarak kullanılması güvenli olmayan roka özellikle 4 yaşından küçük çocuklarda kullanımı tehlike arz etmektedir.

Hamile kadınlarda hamilelik sırasında rokanın tıbbi bir takviye olarak kullanılması tehlike arz edebildiği gibi, adet görmelere ve çocuk düşümüne neden olabilmektedir. Ancak emziren kadınlarda ne gibi yan etkilere veya zararlara sebep olabileceği bilinmediğinden dolayı kullanılmaması veya kullanılmadan önce doktorunuza başvurmanız önerilmektedir.

Mide ülserlerine veya mide ile ilgili sağlık problemlerine dair bir geçmişi bulunan veya bu problemlere hala sahip olan insanların rokadan uzak durmaları tavsiye edilmektedir. Kullanacak olursanız da doktorunuza başvurmanız tavsiye edilmektedir.

Böbrek hastalıklarına dair bir geçmişiniz bulunmaktaysa veya böbrek hastalıklarına hala sahipseniz rokayı kullanmaktan çekininiz. (10)

Dr. Aydın Yılmaz

Dr. Aydın Yılmaz Dahiliye doktoru olarak görev yapmaktadır. 2015 yılından itibaren Sağlıkfit ekibine katılarak hastalıkları tedavi yöntemleri konusunda yüzlerce makale ele almıştır.