Soğan Kürünün Faydaları Nelerdir?

Soğan köken itibariyle, sarımsak, pırasa sebzelerini içeren allium ailesinden gelmektedir.

Allium sebzeleri sadece lezzetli tatlarıyla değil, sağlığa faydaları ile de bilinmektedir. Tıbbi özelliklerinden dolayı yüzyıllardır bitkisel tedavi yöntemlerinde kullanılır.

Soğan boyut, şekil, renk, lezzete göre değişiklik gösterir. En yaygın türleri kırmızı, sarı ve beyaz soğandır. Tatlı, ekşi ve acı soğanlar genelde yetiştikleri bölgeye bağlıdırlar. Her yıl dünyada 105 milyar soğan yetiştirildiği tahmin edilmektedir.

Soğan tüketmenin sağlığa sayısız faydası vardır. Faydaları arasında en önemlileri kanser hastalıklarına yakalanma riskini azaltması, ruh sağlığını koruması, saç ve cilt sağlığına iyi gelmesi, astım, bronşite faydalı olması gösterilebilir.

Bal gibi en etkili doğal antibiyotikler arasında yer alan soğan, solunum yollarına çok faydalıdır, bundan dolayı öksürük, soğuk algınlığı tedavilerinde soğan suyu bal kürü yaygın şekilde kullanılmaktadır.

Soğan aynı zamanda içerdiği bileşikler, vitamin, kükürt ve flavonoidlar aracılığıyla damar, kolesterol, kalp, romatizma, artrit, eklem ağrısı gibi hastalıklara faydalıdır (1).

Yazı İçeriği

Soğan Kürünün Sağlığa Faydaları

Her çeşit meyve ve sebze tüketimi sağlığa katkıda bulunur.

Soğan tüketimin sağlığa faydaları şaşırtıcı derecede fazladır. Daha etkili sonuç almak için bitkisel tedavi için hazırlanan soğan küründe bal, zerdeçal, zencefil, sarımsak yaygın kullanılmaktadır.

Birçok çalışma, soğanın obezite, kanser, diyabet, kalp hastalıkları riskini azalttığı gibi, saç ve cilt sağlığına oldukça faydalı geldiğini ortaya koymaktadır.

Kansere Faydaları: Allium (zambak) ailesinden gelen soğan, ailenin diğer öğeleri gibi kansere iyi gelir. Kanser riskini azaltır. Yapılan araştırmalar, kanser riskini organosülfür bileşikleri sayesinde azalttığını ortaya koyar. Bu bileşikler kanser riskini azalttığı gibi, tümör büyümesini azalttığı düşünülmektedir.

Soğan ayrıca kansere neden olan serbest radikallerin oluşumunu engelleyen güçlü antioksidan olarak gösterilen C vitamini açısından zengindir.

Kolon Kanserine Faydaları: Lif oranı yüksek bütün meyve ve sebzeler kolon kanserine yakalanma riskini azaltır. Soğan bunlardan birisidir.

Prostat Kanseri: Erkek hastalar üzerinde yapılan birçok araştırmada Allium (zambak) ailesi sebzelerini tüketenlerde prostat kanserinin az olduğu gözlemlenmektedir. Düzenli soğan tüketimi prostat kanseri riskini azaltabilir.

Yemek Borusu ve Mide Kanseri: Soğan tüketimi yemek borusu ve mide kanseriyle ters orantılı hareket eder. Yani, düzenli şekilde soğan yemek mide ve yemek borusu kanserine yakalanma riskini azaltır (2).

Uyku ve Ruh Haline Faydaları: Soğanda bulunan folat, homositeinin fazla oluşmasını engelleyerek depresyonu engeller. Aşırı homosistein vücutta ve kandaki besin ve oksijenin beyne ulaşmasını engeller. Aşırı homosistein sadece psikolojiyi olumsuz etkilemekle kalmaz, aynı zamanda uykuyu ve iştahı düzenleyen depomani ve norepirefin üretimini etkiler.

Antienflamatuvar: Rometoid artrit ve alerjik hava yolu imflamasyonu gibi spesifik sağlık sorunlarına faydalı olduğu bilinir. Bu konuda sarımsak kadar yeterince araştırma olmasada bilim insanları tarafından kabul edilmektedir.

Soğanın içerdiği bezersiz kükürt çeşitleri vücudun bağışıklık sisteminde önemli rol oynar. Makrofojların (ölü hücreler) bünyeden atılmasına ve kırmızı kan hücrelerinin sağlığına faydalıdır. Böylece kronik inflamasyonu kontrol altına almaya yardımcı olur.

Antioksidan: Soğanın antioksidan özelliği içerdiği flovonoid maddesinden gelmektedir. Bu antioksidanlar vücudumuzdaki yağ asitlerinin oksidasyon etkisini azaltır. Daha az yağ asidi oksidasyonu medyadan gelen bünye hastalıklara karşı dirençli olur.

Soğanın antioksidan özelliği bağışıklık sistemini güçlendirerek, kanser riskini azaltır, enfeksiyon hastalılarından korur, özellikle solunum yolu enfeksiyonlarına inanılmaz faydaları vardır (2).

Antibakteriyel: Salmonella ve Escherichia Coli enteropothies bakterisinin sebep olduğu, sık rastlanılan hastalıklardan birisidir (3).Genelde hayvanlardan, dışkı doluyla ve hava yoluyla bulaşmaktadır. Hemen tesbit edilip tedavi edilmezse ciddi sağlık sorunlarına neden olabilir.

Soğan içerdiği kendine has kükürt ve kuersetin flavonoidler yardımıyla etkili antibakteriyel olarak harekete der ve hastalığın etkilerini kırar.

Alerjiye Faydalıdır: Soğan kürünün içerdiği kaliteli kükürt ve kuersetinler solunum yollarının geneline özellikle astıma faydalıdır (4). Alerjik astımın neden olduğu tıkanmaları gidererek rahat nefes almayı sağlar.

Bunun yanında soğan kürünün içerdiği bileşikler serbest radikallerin vereceği hasra kaşı başta sindirim sistemi olmak üzere diğer organları korur. Daha etkili sonuç almak için çiğ tüketilmesi önerilir.

Ateşi Düşürür: Soğanın içerdiği kuersetin bileşeni yüksek ateşe faydalıdır. Kuersetin başka bitkilerde de bulunan önemli bileşenlerdendir. Kırmızı ve sarı soğanda bulunan kuersetin ateşin aynı sıra bronşit ve astıma iyi gelir.

Yüksek ateş durumunda birkaç dilim soğan doğrayın ve ayağınızın altına koyun, ateşin verdiği yanma hissini ortadan kaldıracaktır.

Bağışıklık Sitemine Faydaları: Bağışıklık sistemi sağlıklı bünye için hayati önem taşımaktadır. Bağışıklık sisteminin olması gerektiği gibi çalışmaması durumunda var olan bütün hastalıklara yakalanma riski oluşur.

Soğan kürü bağışıklık sistemini bakteri, enfeksiyon, alerji ve serbest radikallere karşı güçlendirir. Böylece sadece hastalıklara yakalanma riskini azaltmaz aynı zamanda, hastalıklarla mücadele gücünü arttırır.

Soğan Kürünün Mideye Faydaları: Lif içeren bütün meyveler ve sebzeler sindirim sistemi için faydalıdır. Soğan bunlardan sadece birisidir.

Antibakteriyal, anti inflamatuar özelliğiyle özellikle gastrit sendromlarını azaltma özelliğine sahiptir.

Özellikle içerdiği yoğun saponinler sayesinde bağırsaklardaki hastalıkları veya sağlık sorunlarını ortadan kaldırma kapasitesine sahiptir. Dolaylı olarak bu özelliği mide sağlığına katkıda bulunur.

Kalp Sağlığını Korur: Diyetinize daha fazla soğan eklerseniz, çeşitli kardiyovasküler hastalıklar yakalanma riskiniz azalır.

Soğan ve flavonoid içeren diğer meyveleri tüketmek ölümle sonuçlanabilecek kalp krizi riskini azaltır. Soğan kürü yardımıyla aynı zamanda damar sağlığını koruyarak kalp krizi riskini azaltabilirsiniz (5).

Sindirim Sistemine Faydalıdır: Sarımsak gibi diğer allium üyesi olan bütün soğan türleri kükürt içerir, kükürt bifido bakterilerinin çoğalmasına ve sağlıklı kalmasına yardımcı olurlar. Bunun dışında sistein sülfoksit içerir, bu madde soğanı kestiğimizde gözlerimizin yanmasına neden olur. Bu maddeler yardımcıyla soğan sindirim sistemini bakterilerin zararlarından koruduğu gibi iyi bakterilerin çoğalmasını ve sağlıklı kalmasını sağlar.

İnülin soğanlarda bulunan diğer bir maddedir ki, soğan kürü ile sindirim sistemine girerek diğer bakterin korunmasını teşvik eder.

Soğan kürünün içerdiği diğer bir madde olan tiyosulfinatlar ise zararlı bakterilerin varlığını ortadan kaldırır. Böylece sindirim sistemi için hayati önem taşıyan yararlı bakterileri korumakla kalmaz, zararlı bakterileri ortadan kaldırarak sindirim sisteminin sağlıklı çalışmasına katkıda bulunur.

Soğuk Algınlığına Faydaları: Soğuk algınlığı genelde kış aylarında sık rastlanan hastalıkların başında gelir. Soğuk algınlığı ile birlikte grip, nezle tetiklenir ve enfeksiyonla birlikte hastalık ilerler.

Özellikle kırmızı soğan kuru soğuk algınlığı ile mücadelede oldukça etkilidir. Çiğ veya kaynatarak tüketilmediğinde daha etkili sonuçlar almaya yardımcı olabilir.

Soğanın Öksürüğe Faydaları: Solunum yolları enfeksiyonları, astım, bronşit başta olmak üzere diğer benzeri hastalıklar öksürüğe neden olmaktadır. Sağan kürü solunum yollarını enfeksiyon etkisini azaltarak açar ve rahat nefes alınmasını sağlar.

Solunum yollarında belirli bir rahatlama sağlayan soğan kürü aynı zamanda balgam çıkartmayı sağlayarak akciğeri temizler.

Soğanın Kemiklere Faydaları: Soğanların yüksek sülfür içeriği, tendon ve kıkırdak gibi bağ dokusu oluşumu üzerinde direkt bir etkiye sahiptir. Sülfür, hiyalüronik asit dışında, glikosaminoglikanlar (GAGS) adı verilen kompleks polisakkaritlerde içerir.

Kısaca, GAG’lar kıkırdak, tendon ve sinoviyal sıvı oluştururlar. Tendonlar kemik ve kasların hareketlerinde hayati rol oynarlar (6).

Soğanın kemiklere faydaları bununla sınırlı değildir, özellikle de flavonoid polifenoller kaynağıdır. Bunlar kemik hücrelerinin artmasına yardımcı olmaktadırlar (7).

Soğan kürünün içerdiği B ve C vitamini yanında, folat, manganez, krom, molibden, fosfor, bakır kemik sağlığı için gerek yetişkinlerde, gerekse çocuklarda hayati önem taşımaktadır.

Böcek Zehirlemelerine Karşı Koruyucudur: Soğanlarda allisin varlığı sayesinde – sarımsak kadar bol olmasa da – antimikrobiyal ve anti fungal özelliklere sahiptirler.

Bu aynı zamanda şu anlama gelmektedir, allicin, zararlı böcek saldırılarına karşı doğal koruma sağlamaktadır.

Böcek ısırması ve zehirlenmelere karşı, etkilenen bölgeye dışarıdan uygulanabildiği gibi, çiğ yenilerek zehirlenmenin etkisi azaltılabilir.

Soğan Kürünün Cilde Faydaları: Soğan kürünün anti aging faydaları vardır. Antioksidan vitaminler olan A,C ve E vitaminleri açısından zengin olduğundan dolayı UV ışınlarının neden olduğu zararları minimuma indirir.

Bunun yanında cildin erken yaşlanmasına neden olan serbest radikallerin etkisini azaltır. Bunun diğer bir anlamı ise soğan cildin kırışmasına engel olarak yaşlanmayı yavaşlatır.

Cildinize soğan suyuyla masaj yapmanız kan dolaşımını arttırarak cilde parlak bir görünüm kazandırır.

Soğan Kürü Akneye İyi Gelir: Soğan kürünün antibakteriyal ve anti inflamatuar özelliği cilt sağlığınız üzerinde harikalar yaratabilir. Soğan cildinizin sağlığını tehtid eden enfeksiyon ve serbest radikallere karşı güçlü doğal antiseptik görevi sütlenir.

Soğan kürü akne ve sivilce tedavisinde kullanılır.

1 çorba kaşığı soğan suyu ile 1 çorba kaşığı doğal zeytinyağını karıştırarak cildinize 20 dakika boyunca uygulayabilirsiniz.

Topikal uygulama dışında düzenli soğan tüketimi akne tedavisinde mucizevi sonuçlar verebilmektedir.

Soğan Kürü Cildi Parlatır: Soğanın kanı temizlediği bilinen bir şeydir. İçerdiği yoğun flavonoidlerle vücudunuzu besler. Düzenli soğan maskesi cildinize parlak bir görünüm katabilir.

Yarım çorba kaşığı soğan suyu, 2 çorba kaşığı un ve 1 çorba kaşığı süt ile karıştırarak hamur haline getirin. Hazırladığınız maskeyi 20 dakika yüzünüze uygulayın.

Soğan kürü maskesi cildinizdeki pul pul dökülmeleri ortadan kaldıracak, cilt hücrelerini besleyecek ve cildinizi parlatarak yumuşatacaktır.

Soğan Kürünün Saça Faydaları: Soğan kürü saç sağlığında yaygın şekilde kullanılmaktadır. Bundan dolayı bazı saç bakım ve kozmetik ürünlerinde soğan kullanılır.

Saçaların yumuşaması için 1 çay kaşığı soğan suyuna 1 çay kaşığı bal katarak saçınıza uygulayın. Gece yatarken yapın ve sabaha kadar kalmasını sağlayın.
Saç dökülmesi sorunları içinde soğan kürü faydalıdır. Tek yapmanız gereken, soğanı iyice doğrayıp öğütmek ve suyuna eşit miktarda Hindistan cevizi yağı veya zeytinyağı karıştırarak saçlarınıza uygulamanızdır. 2 saat sonra saçlarınızı yıkayabilirsiniz. Bu uygulama aynı zamanda kepek sorunlarını ortadan kaldırır.
Saçınızın doğal rengini korumak için ezdiğiniz soğana hardal yağı katarak saçlarınıza düzenli şekilde uygulamanız yeterlidir.

Diyabete Faydalıdır: Eğer kan şekeri, basıncı sorunları yaşıyorsanız düzenli soğan tüketimi kan şekeri seviyesini kontrol altına almanıza yardımcı olabilir.

Soğan, kalori bakımından düşüktür, lif, B vitaminleri ve çeşitli antioksidanlar da dahil olmak üzere sağlıklı besinler içerir.

Çiğ dilimlenmiş soğanların 1 bardak porsiyonunda 46 kalori, 10 gram karbonhidrat, 2 gram lif ve 1 gram protein bulunur.

Ayrıca günlük C vitamini değerinin yüzde 14’ünü, günlük manganez ve vitamin B-6 değerinin yüzde 7’sini ve folat için günlük değerin yüzde 5’ini karşılar.

2014 yayınlanan bilimsel makalede, soğanların diyabetli kişiler için hipoglisemik bir etkiye sahip olduğunu gösterdiğini ortaya konulmaktadır (8).

Soğanın kükürt bileşiklerinin, yani S-metil sistein ve flavonoid kersetin’in kan şekeri üzerindeki olumlu etkileri olacağını belirtmişlerdir.

Anemiye Faydaları: Soğan üzerine yapılan diğer bir araştırma ise J.I. Rodale adındaki bilim adamı, kendi üzerinde yaptığı deneyde, 1 hafta düzenli soğan yiyerek anemi hastalığını tedavi ettiği bilinmektedir (9).

Bunun dışında yapılan birkaç araştırma soğan kürünün anemi hastalığına faydalı olduğunu ortaya koymaktadır. Fakat buna rağmen daha fazla araştırmaya ihtiyaç vardır.

Diğer bir araştırma sonucuna göre ise anemiye neden olan kırmızı kan hücrelerinin azalmasını ortadan kaldırarak anemi hastalığını tedavi ettiği yönündedir (10).

Boğaz Ağrısına Faydalıdır: Soğanı yemekten kaçınanlar genelde ağız kokusuna neden olduğundan dolayı kaçınırlar. Fakat bakterilerin en büyük düşmanları arasında bulunan soğan ağız sağlığına faydalıdır.

Ağız içerisindeki bakterileri ortadan kaldırarak genel ağız sağlığına faydalı olduğu gibi, diş ve diş etlerini de bakterilerin zararlarından koruyabilir.

Soğanın Zayıflamaya Faydaları: Obezite, diğer tabirle kilo sorunu dünyada en sık karşılaşılan sağlık sorunlarının başında gelir ve bu hastalıkla mücadele eden kişi sayısı giderek artmaktadır.

Soğan kürü vücutta yağ yakarak zayıflamayı sağlayan besinlerin başında gelmektedir. Soğan içerdiği bileşik ve mineraller yardımcıyla metabolizmayı hızlandırır ve hücrelerin besinleri daha hızlı emmelerini sağlar.

Soğanın Astıma Faydaları: Soğan astım semptomlarını hafifletmeye yardımcı anti-enflamatuar bileşikler açısından zengindir.

Soğanın bol miktarda içerdiği kuersetin astım hastalarında bronşların rahatlayarak rahat nefes almalarına yardımcı olabilir.

Güçlü antioksidan içeren soğan, vücutta alerjik saldırılara karşı direnç oluşturarak nefes tıkanmasını engeller.

Çiğ veya pişirilmiş soğan şiddetti astım ataklarını kontrol altına almanıza yardımcı olabilir.

Soğanın Tiroide Faydaları: Tiroit bezi hastalıkları yaygındır. Bundan dolayı birçok diğer hastalığa neden olabilir. Soğan etkili antioksidan olduğundan dolayı Tiroit rahatsızlıklarına faydalıdır.

Başlık Özeti

Bilimsel araştırmalar gölgesinde baktığımızda soğanın sağlık açısından inanılmaz faydaları olduğunu görüyoruz. Soğan kürü saçtan tırnağa kadar çok geniş yelpazede sağlığımızı korumakta. Kanserin bir çok çeşidine yakalanma riskini azaltırken, diyabet, astım gibi ciddi hastalıklara faydalı olduğuna şahit oluyoruz.

Soğan Kürünün Zararları

Soğanın besleyici ve sağlığa faydalı yanında bazı yan etkileri vardır. Fakat soğanın sağlıklı insanlara aşırı alım yapılmadığında bir zarının olduğunu söylemek zor.

Kişin özel sağlık koşulları ve aşırı tüketime bağlı olarak soğanın zararları şunlardır;

Kan şekerini olumsuz etkileyebilir. Tüketilmeden önce kan şekeri seviyesini ölçmenizi öneririz.
Mide yanmasına neden olabilir. Her ne kadar sindirim sistemi ve mideye faydalı ola bilse, mide hastaları ve aşırı tüketim yapan kişilerde mide yanması ve kusmaya neden olabilir.
Deride Tahrişe neden olabilir. Özellikle soğan suyunun direkt cilde uygulanması tahrişe neden olabilir. Aynı şekilde soğana alerjisi olan kişilerde bu sıklıkla rastlanır. Aynı sorunun sizde yaşanmayacağınıza emin olmanız için önce ufak bölgelere uygulayıp test etmenizi öneririz.
Gebe ve emziren kadınlarda mide ekşimesine neden olabilir. Bundan dolayı aşırı tüketilmesi önerilmez.
Kontrolsüz alındığında soğan mide ekşimesi ve yanmasına neden olabilmektedir. Özellikle mide hastaları buna çok dikkat etmelidirler.
Ağız kokusuna neden olan soğan bundan dolayı çoğu kişi tarafından tüketilmez. Fakat ağız kokusu geçicidir.
Kan basıncı sorunları olan kişiler dikkatli tüketmelidirler. Çünkü soğan sistolik ve diyastolik kan basıncını azaltabilir. Kan basıncı ilaçlarını olumsuz etkileyebilir.
Antikoagülin özelliği kan pıhtılaşması konusunda sorun çıkartabilir. Antikoagülin ilaçlar ile soğan alındığında kanama ve morarmaya neden olabilir. Bundan dolayı doktorunuza danışmadan tüketmemenizi öneririz.
Aspirin soğan hassasiyetini arttırır. Bundan dolayı soğan tüketiminde aspirin alınmamalıdır.
Lityum miktarını arttırabilir. Soğan bünyede lityum seviyesini arttırdığından dolayı, lityum takviyesi yapan kişiler soğan tüketiminden uzak durmalıdırlar.

Başlık Özeti

Soğanın sağlığa faydaları olduğu kadar kişinin sağlık durumu ve aşırı tüketime bağlı olarak bazı zararları olduğunu gördük.

Sonuç

Soğan kürünün sağlığa faydaları nelerdir yazısında şimdiye kadar bu konuyla ilgi yapılan bilimsel araştırmaları referans alarak ele aldığımız bu yazıda, inanılmaz faydaları olduğu, çok geniş yelpazede sağlığımıza katkıda bulunduğunu gördük.

Sağlıklı kalmak isteyen herkesin mutlaka tüketmesi gereken doğal şifa kaynakları arasında olduğunu söyleyebiliriz.

Bu yazıyı faydalı bulduysanız paylaşarak başkalarının da yararlanmasını sağlayabilirsiniz.

Soğanın faydaları hakkında söylemek istediklerinizi veya sorunlarınızı yorumlar kısmında bizimle paylaşabilirsiniz.

Dr. Aydın Yılmaz

Dr. Aydın Yılmaz Dahiliye doktoru olarak görev yapmaktadır. 2015 yılından itibaren Sağlıkfit ekibine katılarak hastalıkları tedavi yöntemleri konusunda yüzlerce makale ele almıştır.