Susamın Sağlığa Faydaları Nelerdir?

Susam çiçek veren bir bitki olup bu bitkinin çok sayıda türevi bulunmaktadır. Yabani türleri genelde Afrika ve Hindistan’da ortaya çıkmıştır. Tropikal bölgelerde geniş çapta yetiştirilmiş ve bitkinin yenebilir tohumları için işlenmiştir. Son yıllarda dünyadaki en büyük üretim Çin ve Hindistan’da gerçekleşmektedir.

Susam şimdiye kadar 3000 yıllık bir tarihi bulunan en yaygın ve kullanımdaki mahsüllerden bir tanesidir. Yabani hali Afrika’ya özgü olup asıl işlenebilir hali Hindistan’da ortaya çıkmıştır.

Susam diğer bütün bitki tohumlarından daha fazla yağ içermekte ve susamın bulundurduğu yağ diğerlerine göre daha lezzetlidir dolayısıyla susam yağının ve susamın kullanımına dünya üzerinde birçok mutfakta rastlamak mümkündür.(1)

Susamın Sağlığa Faydaları

Susamın iklim isteklerinden bahsedilecek olursa oldukça sıcağı seven bölgelerde daha çok tropikal bölgelerde yetişir. Bölgede oluşabilecek sıcaklık farkı susamın gelişimi için büyük rol oynar. Başta Hindistan, Çin ve Afrika olmak üzere dünyanın birçok bölgesinde yetişebilen susam Türkiye’de Güneydoğu Anadolu, Ege ve Akdeniz bölgelerinde tarımı yapılır ve yağı için işlenir.

Yazı İçeriği

Susamın Sağlığa Faydaları

Susamın sağlığa faydaları saç ve deri sağlığını güçlendirme ve koruma, güçlü kemik oluşumunu uyarma, kan basıncını azaltma, kalp hastalıkları riskini azaltma ve kalp sağlığını güçlendirme, depresyonu ve kaygılanmayı en aza indirgeme, hamilelikte çocuğun sağlığını koruma, ağız ve diş sağlığını güçlendirme, kanseri önleme, sindirim sistemini güçlendirme ve iltihaplanmaları azaltma gibi faydaları içerisinde bulundurur.

Susamın tohumundan elde edilen susam yağı günümüzde en az bilinen bitkisel yağlardan bir tanesidir ancak günümüzde kullandığımız bitkisel yağlardan en sağlıklısı olduğu ise kabullenilmesi gereken bir gerçektir. Latince adıyla Sesamum indicum olarak bilinen susam tohumları küçük sarımsı kahverengine sahiptir ve ilk ortaya çıktığı bölge Afrika’dır. Ancak Afrika’da ortaya çıkmasına rağmen çoğunlukla Hindistan ve Çin’de üretimi ve işleyişi yapılmaktadır.

Susam yağı son yıllarda yüksek miktarda popülariteye sahip olsa da bunun sebebi işlenmesinin kolay yolu ( Sıcak suda yüzdürme veya basit baskı uygulama yöntemleri) değildir. Susam yağının en iyi elde ediliş biçimindeyse tohumun dış kabukları tamamen yok olur ve böylece saf susam yağı elde edilmiş olur. Mutfakta önemli yer tutan susam yağı yemek pişirmede son zamanlarda vazgeçilmez bir malzeme haline gelmiş olsa da Çin, Japon, Orta Asya ve Güneydoğu Asya bölgelerinin mutfaklarında zaten uzun zamandan beri rağbet görmekte olup Asya kültürünün damak zevkinde çoktan yerini almıştır.

Susam yağı cilde ve vücuda sağladığı büyük yararlardan dolayı masaj yağı olarak da geniş çapta kullanım görmektedir. Vücut ve cilt sağlığı için bulundurduğu faydalarıyla bağlantılı olarak bu açıdan veya çoğu kozmetik ürününün içerisinde bulunan yağ olması olarak susam yağı sonradan büyük rağbet görmüştür. Ancak susam yağı ile ilgili problem şudur ki, elle işlem görmesinden dolayı susam yağına talep her zaman yetiştirilip işlendiğinden daha fazla olacaktır. Göz ardı edilemeyecek kadar büyük çapta yer edinen bu problem sebebiyle susam yağının içerdiği büyük sağlık faydalarına rağmen susam yağının dünya çapında üretimi diğer bitkisel yağların üretimi kadar yüksek değildir ve makine ile işlenmediği sürece olmayacaktır da.

Susam yağının herkes tarafından sağlık mucizesi olarak çağrılmasının da sebebi tabi ki içerdiği yüksek miktarda vitamin, mineral, organik bileşimler ve diğer yararlı bileşimlerdir. Şimdi susam yağının içerdiği bu maddelerin sağlığa nasıl bir faydada bulunabildiğini yakından bir inceleyelim.(2)

Susam Hangi Hastalıklara İyi Gelir

1) Saç Sağlığınızı Güçlendirir

Susam yağı uzun zamanlardan beri geleneksel yollarla saç sağlığı için kullanılmaktadır. Saç renginizi koyulaştırdığı ve saç kaybını azaltıp engellediği gibi içerdiği anti bakteriyel özellikleri sayesinde saç derinizde veya saçlarınızda bulunabilecek patojenlere karşı bir koruma sağlar.

2) Cilt Sağlığınızı Güçlendirir

Susam yağı cildiniz için en önemli minerallerden biri olan çinko kaynaklarına sahiptir. İçerisinde bulundurduğu çinko cildinizin esnekliğini ve yumuşaklığını artırabilir ve erken yaşlanma gibi sağlık problemlerini cildinizin üzerindeki kırışıklıklar gibi yaşlılık belirtilerini ortadan kaldırarak tedavi edebilir.

Susam yağı aynı zamanda güneş yağı veya güneş kremi gibi bir işlev görebilir çünkü susam yağı cildinizin üzerinde bir kalkan oluşturur ve bu sayede cildinizi dışarıdan gelebilecek herhangi zehirli bir maddeye veya yabancı maddelere karşı korur. Hatta bazı kültürlerde susam yağı ciltteki mantarlı hastalıkları tedavi etmek için kullanılmıştır.(3)

3) Kalp Sağlığınızı Güçlendirir

Diğer bitkisel yağlar gibi susam yağı da içerdiği yağ asitleri sayesinde sağlığınıza faydalı olduğu gibi bir o kadar da lezzetlidir.

Susam yağı içerisinde sesamin ve sesamol gibi birçok çoklu doymamış yağ asidi bulundurmaktadır bu özelliği kardiyovasküler sisteminizi dengeleyip kolesterol seviyelerinizi düşük tutmaktadır. İçerdiği bu maddeler sayesinde vücudun yüksek kolesterolünü de düşürebilen susam yağı bu sayede damar tıkanıklığında engellemektedir. Yani günlük diyetinizde susam yağı bulundurmanız kalp krizi ve kalp hastalıkları riskini azaltmaktadır.(4)

Susam

4) Kemik Gelişiminizi Destekler

Başta kalsiyum, çinko ve bakır olmak üzere susam yağı sağlığınız için önemli birçok mineral barındırır. Bu üç mineral kemik gelişiminin ayrılmaz birer parçasıdır. Demek oluyor ki yeterli seviyede alınan susam yağı kemik gelişiminizi desteklemekte ve kırılan kemiklerin daha çabuk onarılmasına yardımcı olmaktadır.

Ayrıca yaş ilerledikçe meydana gelen kemik erimesi ve kemik zayıflıklarınız için de susam yağı bir takviye ve tedavidir.(5)

5) Depresyon ve Kaygılarınızı Giderir

Tirozin susam yağının içerisinde diğer bitkisel yağlara oranla oldukça yüksek miktarda bulunmaktadır. Susam yağı içerisinde yüksek miktarda bulunan tirozin vücudun mutluluk hormonu olarak bilinen serotonin ile direkt olarak bağlantılıdır. Yani susam yağının vücutta yeterli kaynaklarda bulundurulması mutluluğunuzu artırarak depresyon ve kaygılarınızı gidermenizde yardımcı olur. (6)

6) Ağız ve Diş Sağlığınızı Destekler

Susam yağı ağız ve diş sağlığı profesörleri tarafından tek bir işlem dolayısıyla önerilmektedir öyle ki susam yağının ağza alınıp ağız içinde dolaştırılıp çıkarılması dişlerinizin beyaz kalmasını, diş plağının azalmasını sağlar ve steptokok boğaz ağrısını engeller. Ancak susam yağının ağız ve diş sağlığında önerilmesinin en büyük nedeni içerdiği anti bakteriyel özelliklerdir. (7)

Susam Yağının Faydaları

Susam Yağının Vücudunuzda Oluşturabileceği Yan Etkiler ve Riskler

Susam yağı ağız yoluyla yiyecekler içerisinde bulunduğu miktarda alındığında çoğunlukla güvenlidir. Ancak deri üzerinde uygulanmasının o kadar güvenli olduğu söylenemez. Elimizde yeterli kanıt bulunduramadığımızdan dolayı susam yağını cildiniz üzerinde kullanmadan önce veya bir yemek malzemesi yerine tıbbi bir takviye olarak kullanmadan önce doktorunuza danışmanızı şiddetle tavsiye ediyoruz. (8)

Susam yağıyla ilgili araştırmalar henüz susam yağının hamileliklerde anneye veya çocuğa nasıl bir etkide bulunduğunu ortaya çıkaramamıştır. Aynı şekilde emziren annelerde nasıl bir yan etki ortaya çıkabileceği bilinmediğinden dolayı riske girmemenizi ve susam yağı kullanmamanızı tavsiye ediyoruz.

Çocuklarda kullanımda ise yine ağızdan yemek içeriği olarak alınmasının güvenli olduğu söylenebilir ancak cilt üzerinde kullanımının o kadar güvenli olduğu söylenemez. Yatma saatinden önce verilen 5 mL susam yağının çocuk üzerinde sağlıklı ve güvenli bir kullanım olduğu söylenebilir. ( Yine de kullanımdan önce doktorunuza danışınız.)

Şeker hastalarının susam yağı kullanımı ile ilgili olarak ise susam yağı kan şekeri seviyesini etkiler bu yüzden şeker hastalarının doktorlarına başvurmadan susam yağı kullanması büyük risk arz etmektedir. Aynı şekilde susam yağı kan basıncı değerlerini düşürdüğünden dolayı düşük tansiyona sahip insanların susam kullanımı tehlikelidir. Son olarak değiştirdiği bu değerler dolayısıyla ameliyata girecek bir kişinin ameliyattan 2 hafta öncesinde susam kullanımı tehlikelidir. (9)

Dr. Aydın Yılmaz

Dr. Aydın Yılmaz Dahiliye doktoru olarak görev yapmaktadır. 2015 yılından itibaren Sağlıkfit ekibine katılarak hastalıkları tedavi yöntemleri konusunda yüzlerce makale ele almıştır.