Yanıklar, özellikle çocuklar arasında en yaygın görülen yaralanmalardan birisidir. “Yanık” terimi, yanma hissinden daha fazlasını ifade eder. (1)
Yanıklar, etkilenen cilt hücrelerinin ölmesine neden olan ciddi bir durumdur ve yanıklar çoğu zaman şiddetine göre geri dönülmez hasarlar açmaktadırlar. (2)
Çoğu kimse yaralanma nedenine ve derecesine bağlı olarak ciddi sağlık sonuçları olmadan yanıklardan kurtulabilir. Fakat daha ciddi yanıklar çok tehlikeli durumlara yol açabilmektedir ve bazı durumlarda ölümle sonuçlanmaktadır. (3)
Yazı İçeriği
Yanık Dereceleri Nelerdir?
Üç ana yanık türü vardır: Bunlar birinci, ikinci ve üçüncü derece olmak üzere üç ana grup olarak sınıflandırılmaktadırlar. Yanık derecelerin artması deri üzerinde ki hasarın daha ciddi olduğu anlamına gelmektedir. (4)
- Birinci derece yanıklar: Genellikle cilt üzerinde kızarık olarak görülür ve deri hücrelerinde ciddi hasara neden olmaz.
- İkinci derece yanıklar: Yanan deri üzerinde kabarcıklar oluşur ve deri bir miktar koyulaşır.
- Üçüncü derece yanıklar: Derinin üst kısmını ve alt kısmını etkileyen yanık cinsidir ve beyaz ve siyahımsı lekeler görülebilmektedir. Deri üzerinde ciddi şişikler meydana gelir.
Bu üç dereceye ek olarak dördüncü derecede yanıkta bulunmaktadır. Dördüncü derece yanık üçüncü derece yanığın bütün belirtilerini içerir. Bu belirtilere ek olarak tendon ve kemiklerde yanmalar görülür. (5)
Yanmalara en çok sebep olan neden şunlardır:
- Sıcak kaynar sıvılardan yanma
- Kimyasal yanıklar
- Elektrik yanıkları
- Güneşten kaynaklanan yanmalar
- Günlük hayatta kullandığımız herhangi sıcak bir maddeden dolayı oluşan yanıklar
Kimyasal ve elektrik yanıklarına derhal tıbbi müdahale gerekmektedir. Bu iki durumdan oluşan yanıkların az veya çok olmasına bakılmadan hemen hastaneye gidilmelidir.
Yanık Tedavileri Nelerdir?
Küçük yanıklar, cildin yalnızca üst tabakalarına zarar vererek alanı kırmızı ve acı hale getirir. Bu tarz yanıklara genellikle birinci dereceden yanıklar veya yüzeysel yanıklar denir. Bu yanıklara sıcak sıvılar, nesneler, buhar ve güneşten kaynaklanan yanıklar neden olmaktadır. (6)
Bu yazımızda küçük yanıklardan dolayı oluşan zararların giderilmesi için evde uygulayabileceğiniz bazı bilgileri sizinle paylaşacağız. İleri derecede oluşan yanık durumlarında mutlaka hastaneye gitmelisiniz.
Soğuk su: Yanan bölgeyi direk suyla yıkayın ve etkilenen bölgeyi soğuk suyla yaklaşık 15 dakika boyunca ıslatın. Yanık olan bölge vücudunuzun başka yerinde ise bezi soğuk suya batırın ve ardından yanık olan bölgelere uygulayın. Buz kullanmayın çünkü kan dolaşımını kısıtlayabilir ve bu da hassas dokulara zarar verebilir. (7)
Patates: Çiğ patates, düzenleyici ve yatıştırıcı özelliklerinden dolayı küçük cilt yanıklarını tedavi edebilir. Ağrıyı hafifletebilir ve deride oluşabilecek kabarıklaşmayı azaltır. Bir miktar patatesi kesin ve yanık olan bölgenin üstüne uygulayın. Patatesi yanık bölgeye uygularken patates suyunun yanık bölgeye temas etmesini sağlayın. Alternatif olarak, patatesi rendeleyin ve yanık olan bölgenin üzerine yapıştırın ve 15 dakika boyunca bekleyin. (8)
Aloe Vera: Aloe veranın yara iyileştirici özellikleri yanmanın olduğu bölgeyi sıkılaştırır ve derinin iyileşmesine yardımcı olur. Bir miktar aloe vera içeren jeli yanık olan bölgeye sürün ve bırakın. (9)
Bal: Bal antibakteriyel ve antienflamatuar özellikleriyle yaraları etkin bir şekilde dezenfekte edebilir ve yanıkları iyileştirmeye yardımcı olabilir. Aynı zamanda hipertrofik yara izi geliştirme şansını da azaltır. Bezin üzerine balı yayın ve doğrudan yanık olan bölgenin üzerine koyun. Bu işlemi günde 3 ya da 4 defa uygulayın. (10)
Siyah Çay Poşeti: Siyah çayın içerisinde bulunan tanin maddesi yanığın deride oluşturduğu ısıyı azaltır ve tahrişi engeller. Üç siyah çay poşetini birkaç dakika boyunca bir bardak soğuk suya koyun ve ardından çay poşetlerini hafifçe ovun. Daha sonra, soğuk çay torbalarını doğrudan yanık ve yara üzerine örtün ve sabitlenmiş çay poşetini tutmak için bir bez kullanın. (11)
Sirke: Sirke etkili bir antiseptik ve deri sıkıştırıcıdır. Bu özelliklerinden dolayı, yanıkların iyileşmesine yardımcı olabilmektedir. Ayrıca, yanıklarınız üzerine sirke kullanarak enfeksiyon riskini azaltabilirsiniz. (12)
Soğan: Bir parça taze soğan kesin ve suyunu çıkartın. Soğan suyunu yanan bölgeye uygulayın. Soğan kesildikten sonra hemen yanığın olduğu bölgeye uygulanmalıdır. Yanık için soğan yöntemini günde birkaç kere yapabilirsiniz. (13)
Zerdeçal: Doğu tıbbına göre, zerdeçal yanıkların tedavisinde oldukça etkili bir üründür ve tarih boyunca kullanılmıştır. Zerdeçal kendine has olan bazı bileşiklerinden dolayı yanıklara karşı etkili olabilmektedir. Bu nedenle, eğer vücudunuzda bir yanık varsa, bir miktar tarçın, fıstık ve susamı birlikte pişirin. Pişirmeden sonra, karışımın soğumasını bekleyin ve oluşan karışımı yanığın olduğu bölgeye uygulayın. Bu işlemi iyileşme sürecinden sonra ağrıyı gidermek ve yara izlerini önlemek için günde birkaç kez yapın. (14)
Hindistan cevizi yağı ve limon suyu: Yüzeysel ve ufak yanıkların tedavisinde limon suyu ve Hindistan cevizi yağı etkili olabilmektedir. Limon suyu, herhangi bir yara izini hafifletebilen asidik bileşikler içerir. Hindistan cevizi yağı ise antifungal, anti-bakteriyel ve anti-oksitleyici özellikleri içeren miristik asit, laurik asit ve kaprikasit gibi E vitamini ve yağ asitlerine sahiptir. Eğer vücudunuzun herhangi bir yanıkla karşı karşıya kalırsanız limon suyu ve Hindistan cevizi yağını karıştırıp etkilenen alana sürebilirsiniz. (15)
Yukarıda basit ve yüzeysel yanıklar için anlatılan tedavilerden eğer fayda görmüyorsanız ve belirtileriniz şiddetleniyorsa, en yakın sağlık kurumuna başvurmayı ihmal etmeyin.
Sonuç
Yanığa Ne İyi Gelir yazısında, yanığın nedenleri, doğal tedavi yöntemleri hakkında bilimsel araştırma çalışmaları sonuçlarını referans alarak detaylı bilgiler sunduk.
Yanığın sebepleri arasında daha çok dış etkenlerin büyük rol oynadığını ve doktorlar tarafından yanık oranının derecelendirildiğini. Bu derecelendirmeye göre de farklı tedaviler uygulandığını görmüş olduk.
Gerek güneş yanığı gerekse diğer yanıklar ile karşı karşıya kaldığınızda mutlaka zaman kaybetmeden doktorunuzla iletişime geçerek tıbbı müdahalenin yapılmasını sağlamalısınız.
Bununla birlikte yine doktorunuzun onayı ve gözetimi altında burada sıraladığımız yanık için doğal tedavi yöntemlerini kullanabilirsiniz.
Yazıyı faydalı bulduysanız paylaşarak diğer hastalarında yararlanmasına destek olabilirsiniz.

Dr. Aydın Yılmaz Dahiliye doktoru olarak görev yapmaktadır. 2015 yılından itibaren Sağlıkfit ekibine katılarak hastalıkları tedavi yöntemleri konusunda yüzlerce makale ele almıştır.
Henüz yorum yazılmamış.