Kusma Nedenleri Nelerdir?

Kusma neden olur? Kusmanın nedenleri nelerdir? Sorusunun cevabını alacağınız makale’de 15 üzerinde bilimsel makaleden faydalandık.

Kusma, vücutta meydana gelen olağan dışı durum sonucu savunma sistemimin beyindeki kusman sistemini aktifleştirmesi sonucu oluşan savunma refleksinin sonucudur .

Kusma nedenleri kişinin yaşı, sağlık geçmişi, tedavi gördüğü hastalıklar, kullandığı ilaçlar başta olmak üzere pek çok faktöre göre değişir.

Yazı İçeriği

Kısaca Kusma Nedenleri

Kusma Nedenleri

Kusma kendi başına bir hastalık değildir fakat bir hastalığın habercisi olabilir.

Kısaca kusman nedenleri (2);

Deniz tutması
Araba tutması
Gebelik ( erken belirti)
İlaca bağlı kusma
Apandisit
Yoğun ağrı
Duygusal stres (korku gibi)
Safra kesesi hastalığı
Gıda zehirlenmesi
Zehirlenme
Enfeksiyonlar
Aşırı yemek
Bazı kokulara tepki
Kalp krizi
Beyin sarsıntısı
Beyin hasarı
Beyin tümörü
Ülser
Asit reflüsü
Migren
İç kulak iltihabı
Bazı kanser türleri
Psikolojik hastalıklar
Gastroparezi
Aşırı toksin yutmak
Aşırı alkol alımı
Genel anestezi
Rotavirüs
Vestibüler nörit
Viral gastroenterit (mide gribi)

Kusma ve mide bulantısına neden olan diğer unsurlar şunlardır (3):

Akut karaciğer yetmezliği
Anafilaksi
Anoreksiya nevroza
Apandisit
Bulimia nervoza ( yeme bozukluğu hastalığı)
Kolesistit
Crohn hastalığı
Diyabetik ketoasidoz
Baş dönmesi
Kulak enfeksiyonu (orta kulak)
Dalak büyüklüğü (splenomegali)
Ateş
Gıda zehirlenmesi
Safra taşları
Gastroözofageal reflü hastalığı (GERD)
Genelleştirilmiş anksiyete bozukluğu
Kalp krizi
Kalp yetmezliği
Hepatit
Hiatal herni
Hidrosefali
Hiperparatiroidizm (aşırı aktif paratiroid)
Hipertiroidizm (aşırı aktif tiroid)
Hipoparatiroidizm (basitleştirici paratiroid)
Bağırsak iskemi
Bağırsak tıkanıklığı
İntrakraniyal hematom
Intussusception (çocuklarda)
Irritabl bağırsak sendromu
İlaçlar (aspirin, nonsteroidal antienflamatuarlar, oral kontraseptifler, digitalis, narkotikler ve antibiyotikler)
Meniere hastalığı
Menenjit
Süt alerjisi
Pankreas kanseri
Pankreatit
Peptik ülser
Pseudotumor serebri
Pilor stenozu (bebeklerde)
Radyasyon tedavisi

Yetişkinlerde Kusman Nedenleri

Kusma nedenlerinin yaş başta olmak üzere pek çok duruma göre değiştiğini söylemiştik, yetişkinlerde çocuklara göre kusma problemleri daha fazla görülür.

Yetişkinlerde kusman nedenleri;

Kullandıkları ilaçlar, tedavi gördükleri hastalıklar, mevcut ruhsal durumu, zehirlenme gibi durumlar yanında yetişkinlerde kusma nedenleri kısaca;

Akut Barsak Enfarktüsü Kusmaya Neden Olur

Bağırsak enfarktüsü bağırsakların bir kısmına normalden az kan ulaşmasına bağlı olarak meydana gelen hastalıktır.

Bağırsak enfarktüsü yetişkinlerde kusmaya neden olabilir.

Apandisit Ağrısı Kusmaya Sebep Olabilir

Apandisit ağrısı sağ alt karında geçici olarak başlar. Daha sonra ağrı sürekli devam eder, aşırı ağrı ile birlikte hemen tedavi edilmezse kusmaya neden olur.

Apandisit ağrısı aşırı ağrı yanında yüksek ateşe de neden olabilir, kusma bu iki unsurun oluşmasıyla da meydana gelebilir.

Gastroenterit Kusmaya Neden Olabilir

Gastroenterit yetişkinlerde özellikle orta yaşın üzerindeki bireylerde sık rastlanan hastalıklar arasındadır.

Gastroenterit virüs içeren gıdaların tüketilmesi sonucu meydana gelen zehirlenmenin neden olduğu kusma tipidir.

Hamilelik Belirtisi Olarak Kusma

Gebelik döneminde kusma özellikle ilk dönemlerde çok yaygındır.

Özellikle mutfakta yemek yaparken, araç seyahatlerinde, sabah yataktan kalkınca ‘’Sabah Bulantısı’’ olarak da adlandırılır.

Genelde gebeliğin ilk 3 ayında devam eder ve kendiliğinden geçer.

Bakteriyemi Kusmayı Tetikler

Bakteriyemi özellikle yaşlılarda görülen hastalıktıt.

Bakteriyemi virüs, bakterilerin kana karışmasıyla medyadan gelen hastalıktır.

Bakteriyemi sorunu oluşan kişilerde halsizlik, iştahsızlık, gece terleme, zihinsel sorunlar yanında kusma meydana gelebilir.

Kalp Yetmezliği Kusmaya Neden Olur

Kalp yetmezliği yaşlılarda en sık görülen hastalıkların başında gelir.

Kalp yetmezliğinin en önemli belirtileri uykusuzluk, iştahsızlık, yorgunluk, kilo kaybı, halsizlik, uyuşukluk olabilir (4).

Kalp yetmezliğinin ilerleyen sürecinde kusmaya neden olabilir.

Zehirlenme Kusma Nedenidir

Gıda zehirlenmesi başta olmak üzere, kimyasal, ilaç ve benzeri diğer bütün zehirlenmelerde kusma savunma sisteminin gösterdiği ilk reflekstir.

Vücudun hiç tanımadığı bakterilerin bünyeye girmesi ile birlikte hızlı bir refleksle savunma sistemi kusarak zararlı maddeleri dışarı atmaya çalışır (5).

Psikolojik Durum

Bireyin bulunduğu psikolojik durum kusmaya neden olabilir.

Psikolojik sorunlar belki direkt kusmanın nedeni olmayabilir tabii burada yaşadığı olay da önemli.

Fakat ağır stres sonucu ilk önce sindirim sistemi, karın bölgesinde mide bulantısı şeklinde kendisini gösterir ve bu durum daha sonra kusamaya neden olabilir.

Kişin yaşadığı çok ağır bir olay direkt kusmaya da neden olabilir .

Asit Reflüsü Kusmaya Neden Olabilir

Asit reflüsü gıdaların giderek organik ve sağlıklı olmaması ile birlikte günümüzde sık karşılaşılan hastalıklar arasına girdi.

Özellikle sağlıklı beslenmeyen yetişkinler asit reflüsü hastalığından muzdarip olma ihtimali yüksek.

Tedavi edilmeyen ve gelişen asit reflüsü kusmaya neden olabilir.

Hipertiroidi Kusmaya Neden Olur

Hipertiroidi tiroid bezinin normalden fazla hormon üretimi sonucu oluşan hastalıktır.

Hipertiroidi yaşlılarda sıklıkla görülür ve yorgunluk, bilişsel işlev bozukluğu, duygusal dengesizlik, iştahsızlık, kabızlık ve hipertansiyon gibi diğer sağlık sorunlarına neden olabilir.

Aynı zamanda, hastalık tedavi edilmediğinde kusmaya sebep olabilir .

Migren Kusmaya Neden Olabilir

Migren şiddetli baş ağrısıyla tanımlanan hastalıktır.

Migren tedavi edilmediği veya kontrol altında tutulmadığı zaman uzun süreli baş ağrısına ve dolaylı olarak kusmaya neden olabilir .

Araba Tutması / Araç Yolculuğu

Özellikle araç veya diğer ulaşım araçlarıyla seyahate alışkın olmayan yetişkinlerde hatta çocuklarda sık karşılaşılan kusma nedenidir.

Özellikle yolculuk yapılan aracın fazla sarsılması kusmayı tetikler.

Gemi yolculukları en fazla kusma vakasının yaşandığı türdür .

Kulak İltihabı

Kulak iltihabı daha çok çocuklarda karşılaşılan hastalıklar arasındadır.

Özellikle kaba kulak olarak adlandırılan iç kulak iltihabı beyne yüksek basınç yapmasıyla birlikte yüksek ateşe, ağrıya, kusmaya neden olabilir.

Kulak ağrısıyla birlikte kusma vakalarında zaman geçirmeden acil yardım alınmalıdır .

Kafa/ Beyin Travması

Vücudumuzun en hassas organlarından birisini barındıran kafa her hangi bir şiddetli darbeye maruz kaldığında beyin hasar görebilir.

Bu tür kafa travmalarında, düşme, çarpma gibi savunma sitemi tepki olarak kusma sinyali verebilir.

Aynı şekilde kafa bölgesinde enfeksiyon, virüs gibi unsurlar kusmaya neden olabilir.

Karaciğer Yetmezliği

Karaciğer vücudumuzun temizlenmesi noktasında en fazla yükü çeken organların başında gelir.

Karaciğerin hastalanıp görevini yapamamaz duruma gelmesi pek çok hastalığın yanında kusmaya neden olabilir (13).

Böbrek Yetmezliği

Böbrek tıpkı Karaciğer gibi hayati önem taşıyan organlarımızdandır.

Böbreğin hasta olması pek çok organın hastalanmasına kapı aralar. Böbrek yetmezliği tedavi edilmeyip gelişmesi durumunda başta kusma olmak üzere diğer sağlık sorunlarına neden olur .

Peptik Ülser Kusmaya Neden Olabilir

Peptik ülser midenin iç zarında meydana gelen hasar sonucu oluşan hastalıktır.

Şişkinlik, ağrı, mide bulantısı ve kusma olarak kendisini gösteren hastalık gençlere oranan yaşlılarda daha sık görülür.

Aşırı Öksürük

Özellikle solunum yolu rahatsızlıkları olan hastalarda şiddetli öksürük baş ağrısı ve kusmaya neden olabilir.

Kusmanın nedeni öksürmek olmaya bilir, kesintisiz ve şiddetli öksürük sonucu vücut savunması refleks olarak beyne kusma sinyali verir.

Çocuklarda Kusman Nedenleri

Çocuklarda kusma nedenleri sadece yaşları itibariyle farklı olabilir.

Çocuklarda kusman nedenleri kısaca;

Hareket Hastalığı

Çocukların çoğu hareket hastalığından muzdariptir.

Seyahat ettiğimizde beynimiz, gözler ve iç kulaktan değişik, karmaşık sinyaller alır.

Bu karışıklık özellikle çocuklarda mide bulantısına neden olabilir.

Özellikle, araba, tren, gemi gibi ulaşım araçlarında medyan çıkar.

Mide Gribi

Mide gribi, bakteriler, parazitler, virüslerden meydana gelen sindirim sistemi hastalığıdır.

Başlıca semptomları arasında, mide bulantısı, ishal ve kusma vardır.

Gıda Alerjisi

Bazı çocuklarda bir kısım gıdalara karşı alerji olabilir, bu gıdalar yaygın olarak, yumurta, süt, yer fıstığı, soya, kabuklu deniz ürünleri, buğday, mantar ve balıklardır.

Çocuk alerjisi olan bu gıdaları tükettiğinde alerjiden kaynaklanan kusma meydana gelir.

Kaygı

Kaygı ve stresi sadece yetişkinler yaşamaz. Çocukları da günlük hayatlarında kaygılandıran, endişelendiren olaylar olabilir.

Ev ödevleri, sınav sonuçları, kırık kalp, okula başlangıç gibi hayatının dönüm noktalarında çocukların yaşadığı stres kusmaya neden olabilir.

Enfeksiyon

Enfeksiyon hastalıkları savunma sistemi gelişmekte olan çocuklarda kusmaya neden olabilir.

Kulak enfeksiyonu, mevsimlik grip, asit reflüsü ve bazı ilaçlar çocuklarda kusmaya neden olur.

Özellikle ilaçların neden olduğu kusma vakaları ihmal edilmemelidir .

Aşırı Yemek

Çocuklar çok sevdikleri şeyleri çok tüketmek isterler.

Çocukluğun doğasında özellikle şekerli gıdaları tüketmek vardır. Aşırı gıda tüketimi de çocuklarda kusmaya neden olabilir (20).

Gıda Zehirlenmesi

Çocuklar özellikle sevdikleri gıdaları fazla tüketmeyi seveler ama bunun yanında tüketmemeleri gereken gıdaları da yiyebilirler.

Merak ve istek iki duygu bir araya geldiğinde yememeleri gereken şeyleri yiyerek zehirlenebilirler.

Aynı şekilde bozulmuş gıdaları yemeleri çocuklarda zehirlenme ve doğal olarak kusmaya neden olabilir .

Gebelik Döneminde Kusma

Kusma ve mide bulantısı gebelik işaretleri arasındadır.

Gebelik döneminde kusmanın nedenleri halen anlaşılmış değildir.

Şimdiye kadar hamilelik döneminde kusman nedenleri üzerine yapılan araştırmalar bu dönemde hormonları mevcut durumuna adaptasyonu ile açıklanmaktadır.

Hamilelik döneminde mide bulantısı daha çok (HG) hamilelik hormonuyla ilişkilendirilir .

Bunların dışında hamilelik döneminde kusma nedenleri arasında:

Östrojen
Gebelik sürecine midenin uyum sağlaması
Stres
Yorgunluk
Hormonlardan kaynaklanan bazı kokulara aşırı reaksiyon gösterilmektedir.

Kusma Tedavisi

Kusma nasıl geçer?

Kusma başlı başına bir hastalık değildir, altında yatan sebeplerin bilinmesi gerekir. Farklı nedenler kusmaya neden olabileceğinden dolayı tedavi yöntemi kişiye, yaşına, hastalığına, nedenlerine göre değişebilir.

Fakat genel tedavisi;

Sıvı Tüketimi: Mümkün olduğunca faza su tüketin. Sıvı olarak özellikle su tercih etmenizi öneririz.
Dinlenme: İstirahat ederek kusmaya engel olmaya çalışın. Kendinizi hangi durumda, yatarak, oturarak nasıl iyi hissediyorsanız o pozisyonda dinlenin.
Kusmaya Neden Olan Unsurlardan Uzaklaşın: Kusmaya neden olan şeyi tahmin ediyorsanız uzaklaşmaya çalışın, özellikle stresli bir ortamdaysanız oradan ayrılın, sakinleştirici mekanlara gidin.
Sebze, Meyve Tüketin: Özellikle sevdiğiniz sebze ve meyveleri tüketin. Ufak porsiyonlarla.

Kusma İçin İlaçlar

Kusma tedavisi için ilaç kullanmadan önce mutlaka doktorunuza danışmanızı öneririz.

Başkasına için faydalı olan ilaç sizin için zararlı olabilir. Bunun yanında eğer bir hastalığınız var ise mevcut sağlık durumuna olumsuz etki edebileceğini unutmamalısınız.

Kusma ve mide bulantısı için kullana bileceğiniz ilaçlar;

Pepto-Bismol
Prometazin
Proklorperazin
Droperidol
Metoklopramid
Ondansetron
Emetrol
Dramamine
Bonine

Çocuklarda Kusma İlacı

Yolculuk esnasında, hareket hastalığı gibi durumlarda 2 yaş üzeri çocukların kullandığı ilaçlar için dokurunuza başvurmanızı öneririz.

Çocukların savunma sistemleri zayıf olduğu için bilinçsiz ilaç kullanımı önermiyoruz.

Kusma İçin Hangi Doktora Gitmeliyim

Kusma eğer uzun sürüyor ve geçmiyorsa, altında yatan sebepten emin değilseniz dahiliye doktoruna giderek öncelikle altında yatan sebepleri öğrenmelisiniz.

Dahiliye’de yapılan analizler nedenlerini ortaya koyunca doktorunuz sizi başka bölümlere sevk edebilir.

Dr. Aydın Yılmaz

Dr. Aydın Yılmaz Dahiliye doktoru olarak görev yapmaktadır. 2015 yılından itibaren Sağlıkfit ekibine katılarak hastalıkları tedavi yöntemleri konusunda yüzlerce makale ele almıştır.