Kusma neden olur? Kusmanın nedenleri nelerdir? Sorusunun cevabını alacağınız makale’de 15 üzerinde bilimsel makaleden faydalandık.
Kusma, vücutta meydana gelen olağan dışı durum sonucu savunma sistemimin beyindeki kusman sistemini aktifleştirmesi sonucu oluşan savunma refleksinin sonucudur .
Kusma nedenleri kişinin yaşı, sağlık geçmişi, tedavi gördüğü hastalıklar, kullandığı ilaçlar başta olmak üzere pek çok faktöre göre değişir.
Yazı İçeriği
Kısaca Kusma Nedenleri
Kusma kendi başına bir hastalık değildir fakat bir hastalığın habercisi olabilir.
Kısaca kusman nedenleri (2);
- Deniz tutması
- Araba tutması
- Gebelik ( erken belirti)
- İlaca bağlı kusma
- Apandisit
- Yoğun ağrı
- Duygusal stres (korku gibi)
- Safra kesesi hastalığı
- Gıda zehirlenmesi
- Zehirlenme
- Enfeksiyonlar
- Aşırı yemek
- Bazı kokulara tepki
- Kalp krizi
- Beyin sarsıntısı
- Beyin hasarı
- Beyin tümörü
- Ülser
- Asit reflüsü
- Migren
- İç kulak iltihabı
- Bazı kanser türleri
- Psikolojik hastalıklar
- Gastroparezi
- Aşırı toksin yutmak
- Aşırı alkol alımı
- Genel anestezi
- Rotavirüs
- Vestibüler nörit
- Viral gastroenterit (mide gribi)
Kusma ve mide bulantısına neden olan diğer unsurlar şunlardır (3):
- Akut karaciğer yetmezliği
- Anafilaksi
- Anoreksiya nevroza
- Apandisit
- Bulimia nervoza ( yeme bozukluğu hastalığı)
- Kolesistit
- Crohn hastalığı
- Diyabetik ketoasidoz
- Baş dönmesi
- Kulak enfeksiyonu (orta kulak)
- Dalak büyüklüğü (splenomegali)
- Ateş
- Gıda zehirlenmesi
- Safra taşları
- Gastroözofageal reflü hastalığı (GERD)
- Genelleştirilmiş anksiyete bozukluğu
- Kalp krizi
- Kalp yetmezliği
- Hepatit
- Hiatal herni
- Hidrosefali
- Hiperparatiroidizm (aşırı aktif paratiroid)
- Hipertiroidizm (aşırı aktif tiroid)
- Hipoparatiroidizm (basitleştirici paratiroid)
- Bağırsak iskemi
- Bağırsak tıkanıklığı
- İntrakraniyal hematom
- Intussusception (çocuklarda)
- Irritabl bağırsak sendromu
- İlaçlar (aspirin, nonsteroidal antienflamatuarlar, oral kontraseptifler, digitalis, narkotikler ve antibiyotikler)
- Meniere hastalığı
- Menenjit
- Süt alerjisi
- Pankreas kanseri
- Pankreatit
- Peptik ülser
- Pseudotumor serebri
- Pilor stenozu (bebeklerde)
- Radyasyon tedavisi
Yetişkinlerde Kusman Nedenleri
Kusma nedenlerinin yaş başta olmak üzere pek çok duruma göre değiştiğini söylemiştik, yetişkinlerde çocuklara göre kusma problemleri daha fazla görülür.
Yetişkinlerde kusman nedenleri;
Kullandıkları ilaçlar, tedavi gördükleri hastalıklar, mevcut ruhsal durumu, zehirlenme gibi durumlar yanında yetişkinlerde kusma nedenleri kısaca;
Akut Barsak Enfarktüsü Kusmaya Neden Olur
Bağırsak enfarktüsü bağırsakların bir kısmına normalden az kan ulaşmasına bağlı olarak meydana gelen hastalıktır.
Bağırsak enfarktüsü yetişkinlerde kusmaya neden olabilir.
Apandisit Ağrısı Kusmaya Sebep Olabilir
Apandisit ağrısı sağ alt karında geçici olarak başlar. Daha sonra ağrı sürekli devam eder, aşırı ağrı ile birlikte hemen tedavi edilmezse kusmaya neden olur.
Apandisit ağrısı aşırı ağrı yanında yüksek ateşe de neden olabilir, kusma bu iki unsurun oluşmasıyla da meydana gelebilir.
Gastroenterit Kusmaya Neden Olabilir
Gastroenterit yetişkinlerde özellikle orta yaşın üzerindeki bireylerde sık rastlanan hastalıklar arasındadır.
Gastroenterit virüs içeren gıdaların tüketilmesi sonucu meydana gelen zehirlenmenin neden olduğu kusma tipidir.
Hamilelik Belirtisi Olarak Kusma
Gebelik döneminde kusma özellikle ilk dönemlerde çok yaygındır.
Özellikle mutfakta yemek yaparken, araç seyahatlerinde, sabah yataktan kalkınca ‘’Sabah Bulantısı’’ olarak da adlandırılır.
Genelde gebeliğin ilk 3 ayında devam eder ve kendiliğinden geçer.
Bakteriyemi Kusmayı Tetikler
Bakteriyemi özellikle yaşlılarda görülen hastalıktıt.
Bakteriyemi virüs, bakterilerin kana karışmasıyla medyadan gelen hastalıktır.
Bakteriyemi sorunu oluşan kişilerde halsizlik, iştahsızlık, gece terleme, zihinsel sorunlar yanında kusma meydana gelebilir.
Kalp Yetmezliği Kusmaya Neden Olur
Kalp yetmezliği yaşlılarda en sık görülen hastalıkların başında gelir.
Kalp yetmezliğinin en önemli belirtileri uykusuzluk, iştahsızlık, yorgunluk, kilo kaybı, halsizlik, uyuşukluk olabilir (4).
Kalp yetmezliğinin ilerleyen sürecinde kusmaya neden olabilir.
Zehirlenme Kusma Nedenidir
Gıda zehirlenmesi başta olmak üzere, kimyasal, ilaç ve benzeri diğer bütün zehirlenmelerde kusma savunma sisteminin gösterdiği ilk reflekstir.
Vücudun hiç tanımadığı bakterilerin bünyeye girmesi ile birlikte hızlı bir refleksle savunma sistemi kusarak zararlı maddeleri dışarı atmaya çalışır (5).
Psikolojik Durum
Bireyin bulunduğu psikolojik durum kusmaya neden olabilir.
Psikolojik sorunlar belki direkt kusmanın nedeni olmayabilir tabii burada yaşadığı olay da önemli.
Fakat ağır stres sonucu ilk önce sindirim sistemi, karın bölgesinde mide bulantısı şeklinde kendisini gösterir ve bu durum daha sonra kusamaya neden olabilir.
Kişin yaşadığı çok ağır bir olay direkt kusmaya da neden olabilir .
Asit Reflüsü Kusmaya Neden Olabilir
Asit reflüsü gıdaların giderek organik ve sağlıklı olmaması ile birlikte günümüzde sık karşılaşılan hastalıklar arasına girdi.
Özellikle sağlıklı beslenmeyen yetişkinler asit reflüsü hastalığından muzdarip olma ihtimali yüksek.
Tedavi edilmeyen ve gelişen asit reflüsü kusmaya neden olabilir.
Hipertiroidi Kusmaya Neden Olur
Hipertiroidi tiroid bezinin normalden fazla hormon üretimi sonucu oluşan hastalıktır.
Hipertiroidi yaşlılarda sıklıkla görülür ve yorgunluk, bilişsel işlev bozukluğu, duygusal dengesizlik, iştahsızlık, kabızlık ve hipertansiyon gibi diğer sağlık sorunlarına neden olabilir.
Aynı zamanda, hastalık tedavi edilmediğinde kusmaya sebep olabilir .
Migren Kusmaya Neden Olabilir
Migren şiddetli baş ağrısıyla tanımlanan hastalıktır.
Migren tedavi edilmediği veya kontrol altında tutulmadığı zaman uzun süreli baş ağrısına ve dolaylı olarak kusmaya neden olabilir .
Araba Tutması / Araç Yolculuğu
Özellikle araç veya diğer ulaşım araçlarıyla seyahate alışkın olmayan yetişkinlerde hatta çocuklarda sık karşılaşılan kusma nedenidir.
Özellikle yolculuk yapılan aracın fazla sarsılması kusmayı tetikler.
Gemi yolculukları en fazla kusma vakasının yaşandığı türdür .
Kulak İltihabı
Kulak iltihabı daha çok çocuklarda karşılaşılan hastalıklar arasındadır.
Özellikle kaba kulak olarak adlandırılan iç kulak iltihabı beyne yüksek basınç yapmasıyla birlikte yüksek ateşe, ağrıya, kusmaya neden olabilir.
Kulak ağrısıyla birlikte kusma vakalarında zaman geçirmeden acil yardım alınmalıdır .
Kafa/ Beyin Travması
Vücudumuzun en hassas organlarından birisini barındıran kafa her hangi bir şiddetli darbeye maruz kaldığında beyin hasar görebilir.
Bu tür kafa travmalarında, düşme, çarpma gibi savunma sitemi tepki olarak kusma sinyali verebilir.
Aynı şekilde kafa bölgesinde enfeksiyon, virüs gibi unsurlar kusmaya neden olabilir.
Karaciğer Yetmezliği
Karaciğer vücudumuzun temizlenmesi noktasında en fazla yükü çeken organların başında gelir.
Karaciğerin hastalanıp görevini yapamamaz duruma gelmesi pek çok hastalığın yanında kusmaya neden olabilir (13).
Böbrek Yetmezliği
Böbrek tıpkı Karaciğer gibi hayati önem taşıyan organlarımızdandır.
Böbreğin hasta olması pek çok organın hastalanmasına kapı aralar. Böbrek yetmezliği tedavi edilmeyip gelişmesi durumunda başta kusma olmak üzere diğer sağlık sorunlarına neden olur .
Peptik Ülser Kusmaya Neden Olabilir
Peptik ülser midenin iç zarında meydana gelen hasar sonucu oluşan hastalıktır.
Şişkinlik, ağrı, mide bulantısı ve kusma olarak kendisini gösteren hastalık gençlere oranan yaşlılarda daha sık görülür.
Aşırı Öksürük
Özellikle solunum yolu rahatsızlıkları olan hastalarda şiddetli öksürük baş ağrısı ve kusmaya neden olabilir.
Kusmanın nedeni öksürmek olmaya bilir, kesintisiz ve şiddetli öksürük sonucu vücut savunması refleks olarak beyne kusma sinyali verir.
Çocuklarda Kusman Nedenleri
Çocuklarda kusma nedenleri sadece yaşları itibariyle farklı olabilir.
Çocuklarda kusman nedenleri kısaca;
Hareket Hastalığı
Çocukların çoğu hareket hastalığından muzdariptir.
Seyahat ettiğimizde beynimiz, gözler ve iç kulaktan değişik, karmaşık sinyaller alır.
Bu karışıklık özellikle çocuklarda mide bulantısına neden olabilir.
Özellikle, araba, tren, gemi gibi ulaşım araçlarında medyan çıkar.
Mide Gribi
Mide gribi, bakteriler, parazitler, virüslerden meydana gelen sindirim sistemi hastalığıdır.
Başlıca semptomları arasında, mide bulantısı, ishal ve kusma vardır.
Gıda Alerjisi
Bazı çocuklarda bir kısım gıdalara karşı alerji olabilir, bu gıdalar yaygın olarak, yumurta, süt, yer fıstığı, soya, kabuklu deniz ürünleri, buğday, mantar ve balıklardır.
Çocuk alerjisi olan bu gıdaları tükettiğinde alerjiden kaynaklanan kusma meydana gelir.
Kaygı
Kaygı ve stresi sadece yetişkinler yaşamaz. Çocukları da günlük hayatlarında kaygılandıran, endişelendiren olaylar olabilir.
Ev ödevleri, sınav sonuçları, kırık kalp, okula başlangıç gibi hayatının dönüm noktalarında çocukların yaşadığı stres kusmaya neden olabilir.
Enfeksiyon
Enfeksiyon hastalıkları savunma sistemi gelişmekte olan çocuklarda kusmaya neden olabilir.
Kulak enfeksiyonu, mevsimlik grip, asit reflüsü ve bazı ilaçlar çocuklarda kusmaya neden olur.
Özellikle ilaçların neden olduğu kusma vakaları ihmal edilmemelidir .
Aşırı Yemek
Çocuklar çok sevdikleri şeyleri çok tüketmek isterler.
Çocukluğun doğasında özellikle şekerli gıdaları tüketmek vardır. Aşırı gıda tüketimi de çocuklarda kusmaya neden olabilir (20).
Gıda Zehirlenmesi
Çocuklar özellikle sevdikleri gıdaları fazla tüketmeyi seveler ama bunun yanında tüketmemeleri gereken gıdaları da yiyebilirler.
Merak ve istek iki duygu bir araya geldiğinde yememeleri gereken şeyleri yiyerek zehirlenebilirler.
Aynı şekilde bozulmuş gıdaları yemeleri çocuklarda zehirlenme ve doğal olarak kusmaya neden olabilir .
Gebelik Döneminde Kusma
Kusma ve mide bulantısı gebelik işaretleri arasındadır.
Gebelik döneminde kusmanın nedenleri halen anlaşılmış değildir.
Şimdiye kadar hamilelik döneminde kusman nedenleri üzerine yapılan araştırmalar bu dönemde hormonları mevcut durumuna adaptasyonu ile açıklanmaktadır.
Hamilelik döneminde mide bulantısı daha çok (HG) hamilelik hormonuyla ilişkilendirilir .
Bunların dışında hamilelik döneminde kusma nedenleri arasında:
- Östrojen
- Gebelik sürecine midenin uyum sağlaması
- Stres
- Yorgunluk
- Hormonlardan kaynaklanan bazı kokulara aşırı reaksiyon gösterilmektedir.
Kusma Tedavisi
Kusma nasıl geçer?
Kusma başlı başına bir hastalık değildir, altında yatan sebeplerin bilinmesi gerekir. Farklı nedenler kusmaya neden olabileceğinden dolayı tedavi yöntemi kişiye, yaşına, hastalığına, nedenlerine göre değişebilir.
Fakat genel tedavisi;
- Sıvı Tüketimi: Mümkün olduğunca faza su tüketin. Sıvı olarak özellikle su tercih etmenizi öneririz.
- Dinlenme: İstirahat ederek kusmaya engel olmaya çalışın. Kendinizi hangi durumda, yatarak, oturarak nasıl iyi hissediyorsanız o pozisyonda dinlenin.
- Kusmaya Neden Olan Unsurlardan Uzaklaşın: Kusmaya neden olan şeyi tahmin ediyorsanız uzaklaşmaya çalışın, özellikle stresli bir ortamdaysanız oradan ayrılın, sakinleştirici mekanlara gidin.
- Sebze, Meyve Tüketin: Özellikle sevdiğiniz sebze ve meyveleri tüketin. Ufak porsiyonlarla.
Kusma İçin İlaçlar
Kusma tedavisi için ilaç kullanmadan önce mutlaka doktorunuza danışmanızı öneririz.
Başkasına için faydalı olan ilaç sizin için zararlı olabilir. Bunun yanında eğer bir hastalığınız var ise mevcut sağlık durumuna olumsuz etki edebileceğini unutmamalısınız.
Kusma ve mide bulantısı için kullana bileceğiniz ilaçlar;
- Pepto-Bismol
- Prometazin
- Proklorperazin
- Droperidol
- Metoklopramid
- Ondansetron
- Emetrol
- Dramamine
- Bonine
Çocuklarda Kusma İlacı
Yolculuk esnasında, hareket hastalığı gibi durumlarda 2 yaş üzeri çocukların kullandığı ilaçlar için dokurunuza başvurmanızı öneririz.
Çocukların savunma sistemleri zayıf olduğu için bilinçsiz ilaç kullanımı önermiyoruz.
Kusma İçin Hangi Doktora Gitmeliyim
Kusma eğer uzun sürüyor ve geçmiyorsa, altında yatan sebepten emin değilseniz dahiliye doktoruna giderek öncelikle altında yatan sebepleri öğrenmelisiniz.
Dahiliye’de yapılan analizler nedenlerini ortaya koyunca doktorunuz sizi başka bölümlere sevk edebilir.
Dr. Aydın Yılmaz Dahiliye doktoru olarak görev yapmaktadır. 2015 yılından itibaren Sağlıkfit ekibine katılarak hastalıkları tedavi yöntemleri konusunda yüzlerce makale ele almıştır.
Henüz yorum yazılmamış.