Günümüzde günlük diyetimizin vazgeçilmezi olan ve bazılarımızda bağımlılık haline bile gelmiş olan çayın sağlığa olan faydaları arasında kanseri önleme, yorgunluğu alma, dişeti problemlerini çözme, ateşi düşürme, depresyondan ve diş problemlerinden kurtulma gibi faydalar bulunmaktadır.
Çay şüphesiz dünyada içilen en popüler içeriklerden biridir ve çay üzerine yapılmış ve yapılmakta olan çalışmalar ve araştırmalar çayın lezzeti yanı sıra büyük bir tıbbi mucize olduğunu göstermektedir (1).
Çayın Sağlığa Faydaları
Çayın Sağlığa Faydaları
Çayın insan sağlığına faydalarını ve çayın tıbbi değerini ilk keşfeden insanların Çinliler olduğu ve çayı o zamanlar içecek olarak tükettikleri düşünülmektedir ve buna dair bazı belgeler de bu düşünceleri kanıtlamaktadır.
Çayı başlarda yaşlanmayı önleyen, gençliği daim kılan ve uzun bir süre yaşam sunan bir tonik olarak gördüklerinden dolayı çayın faydalarını ilk keşfettiklerde bunu dünyaya yaymayıp yalnızca kendi asil torunlarına içirmişlerdir.
Uzun süre gizli kalan çay dünyaya açıklandığı zaman tam anlamıyla dünyanın kaderi çeşitli yollara değişmiştir.
Bilimsel adı Camellia Sinensis olan çay ağırlıklı olarak tanin adı verilen bir alkaloidden gelen aroması ve tadı esas alınarak derecelendirilmekte ve değer biçilmektedir.
Aynı zamanda çayın Pazar fiyatını belirleyen kesim, yaprak gibi faktörler de bulunmaktadır.
Ancak şimdilik çayın ticaretteki değerini bırakalım ve vücudumuz için sakladığı değerli faydalardan bahsedelim (2).
Kanseri Önler
Çayın Kansere Faydaları
Çay üzerine yapılan birçok çalışma ve araştırma çayın içerdiği kateşin ve kateşin türevi maddelerin flavonoidler tarafından sunulduğu yani flavonoidlere üye olduğunu göstermektedir.
Bilindiği üzere vücutta gerçekleşen enerji tepkimeleri sırasında serbest radikaller adı verilen yan ürünler ortaya çıkmaktadır.
Bu serbest radikaller vücutta hücresel metabolizmayı sağlıklı hücrelerin DNA yapısını bozarak onları mutasyona uğratmakta ve kanserli hücreler oluşturmaktadır.
Serbest radikaller bu aktivitesini vücudun herhangi bir bölgesinde göstererek gözden deriye, bütün organ sistemlerinde problemlere yol açabilmektedir.
İşte çay içerisinde bulundurduğu antioksidan özelliği gösteren flavonoidler sayesinde serbest radikalleri vücuttan temizler ve kanser oluşumunu önler.
Ayrıca çayın içinde bulunan tanen ve kafeinin de kanserli hücrelerin büyümesini önlediği tespit edilmiştir.
Yapılan araştırmalar çayın karaciğer, bağırsak, prostat, böbrek, göğüs ve akciğer kanserlerini önlediği gibi herhangi bir bölgede oluşan tümörlerin de önüne geçtiğini saptamıştır (3).
Yaşlanma Karşıtı ve Antioksidan Özellikler İçerir
Makalemizin başında bahsettiğimiz gibi Çinliler çayın uzun ömürlere vesile olabileceğini ve genç kalmayı sağlayabileceğini düşünmüşlerdi.
Son yıllarda yapılan araştırmalar da Çinlilerin o zaman keşfettikleri bu gerçeği bilimsel kanıtlarla ortaya koydu ve çayda bulunan antioksidanların serbest radikallerin metabolizmaya, solunuma, dolaşıma ve sinir sistemine vereceği zarardan vücudu koruduğunu tespit etti.
Çayın içerisinde bulunan bu antioksidanlar serbest radikalleri etkisiz hale getirebilecek en güçlü maddelerdir ve yeşil veya siyah çayın limonla tüketildiğindeiçerdikleri antioksidanların etkilerinin daha üst seviyelere ulaştığı düşünülmektedir.
Ayrıca bu antioksidanlar yaşlanmanın yol açtığı makülar dejenerasyon, görme kayıpları, kasların gevşemesi, cildin kırışması, cilt lekelerinin oluşması gibi sağlık problemlerini de önlemeye yardımcı olur.
Tıpkı Çinlilerin bahsettiği gibi (4).
Depresyon ve Yorgunluk Karşıtıdır
Çayın Depresyona Faydaları
Günlük hayatımızda sudan sonra belki de en çok tükettiğimiz içecek olan çay çok büyük bir antidepresan ve aynı zamanda bir enerji vericidir.
Aslında bakıldığında çayın içerisinde bulunan alkaloidler yani tanen ve kafein çok hızlı ve çok verimli çalışan doğal uyarıcılardır.
Bu yüzden çay içmek yorgunluk için iyi bir çözümdür, derhal rahatlama sağlar, beyni uyarır ve moralinizi düzeltir.
Ayrıca soğuk günlerde hissettiğiniz soğuğu içinizi ısıtarak gideren çay uykudan kaçınmak için de etkili bir içecektir.
Ancak uykudan kaçınmak için içtiğiniz diğer içeceklerden tek farkı vücudunuzda neredeyse hiç zarar ve yan etki bırakmamasıdır.
Çayda bulunan bir başka içerik olan L-Theanin adı verilen amino asitse beyni uyarır ve beyni uyku modundan çıkarır (5).
Ateşi Düşürür, Enfeksiyonları Azaltır ve Bağışıklık Sisteminizi Güçlendirir
Çayın içerisinde bulunan birçok içerikten ikisi olan tanen ve kafein adlı alkaloidler aynı zamanda güçlü dezenfektanlardır ve yüksek anti mikrobiyal, antiviral ve mikrop öldürücü özelliklere sahiptir.
Çayın bahsettiğimiz bu özelliği aslında tam olarak alkaloidlerin yani tanen, kafein, nikotin gibi maddelerin yaşayan tüm hücreler için hücrenin türüne bağlı olarak az ya da çok zehir etkisi göstermesindendir.
Akaloidler konsantre halinde yüksek dozajlarda tüketildiğinde insanlar için bile ölümcül etkiler gösterebilir yani ölüme dahi yol açabilirler.
Bununla birlikte çok düşük dozajlarda kullanıldığında anti viral ve anti mikrobiyal etkiler gösterebilirler. İşte bu nedenle çay ateşin düşmesine, enfeksiyonların ve iltihaplanmaların azalmasına ve bağışıklık sisteminin güçlendirilmesine faydalıdır.
Ayrıca çayda bulunan antioksidanlar bağışıklık sistemine vücudun ön kalkanını oluşturarak yardımcı olurlar.
Aynı zamanda yapılan araştırmalar çayda bulunan kateşin ve epigallokatekin galat gibi oksalatlar ve polifenollerin de HIV virüsünün büyümesini kontrol altına aldığını tespit etmiştir (6).
Dişeti ve Diş Sağlığına Faydalıdır
Çayda bulunan tanen bir alkaloid olup damarları ve lokal dokuları büzen bir ilaç olarak görev alabilmektedir. Çay şekersiz içildiği zaman ağızdaki aşırı asitliliği nötralize eder ve mikropları da yok eder.
Az önce bahsettiğimiz çayın damarları ve lokal dokuları büzen etkileri dişetlerinin gevşek olduğu yerlerde sıkılaşmasını ve böylece diş kayıplarının ve dişeti problemlerinin önlenmesini sağlar.
Çayın içerisinde bulunan tanen aynı zamanda aynı etkileri saç kökleri için de uygular ve saç dökülmesini böylece önler bu yüzden günümüzde çayın bu etkisinin farkında olan birçok insan saçlarını siyah çay ile yıkamaktadır (7).
Şeker Hastalığını ve Metabolizmayı Kontrol Altında Tutar
Çayın Şekere Faydaları
Çayın içerisinde bulundurduğu uyarıcı maddeler metabolizmayı uyararak şekerin hızlı tüketimine yani parçalanmasına ve böylece kandaki seviyesinin düşmesine neden olur.
Bu şekilde aynı zamanda kilo vermenize de yardımcı olabilen çay şeker hastalığına sahip kişilerde kan şekerinin belirli bir seviyede kalmasını sağlayarak hastalıklarında yardımcı olmaktadır (8).
Sinirsel Hastalıkların Tedavisinde Yardımcıdır
Çay nörolojik hastalıkların, özellikle dejeneratif hastalıkların (Alzheimer gibi) önlenmesinde ve oluşmuş hastalıkların tedavisinde büyük bir yardımcı olabilmektedir.
Çayın içerisinde bulunan birçok faktör beynin fonksiyonlarını etkilese de yeşil çayın içerisinde bulunan polifenoller beynin öğrenmeyi ve hafızayı düzenledi ve yönettiği kısımlarını korumaya yardımcı olabilmekte ve böylece sinirsel hastalıklardan korunmanızı sağlayabilmektedir (9).
Yayın Zararları- Yan Etkileri
Çayın Zararları
Çay uyarıcı haliyle insanlarda bağımlılık yapabilmektedir.
Bu nedenle çay bağımlılığına yakalandıysanız çayın yokluğunda enerjinizin normalin altına düştüğünü, zayıf kaldığınızı ve yıpranmış olduğunuzu hissedebilirsiniz ve çay içtikçe sonradan daha fazlasını isteyeceksiniz.
Önceden de bahsettiğimiz üzere tanen ve kafein adı verilen çayda bulunan alkaloidler çayla birlikte fazla tüketildiğinde vücutta özellikle karaciğer ve akciğerde zararlar meydana getirebilmektedir.
Çayın fazla tüketildiğinde ortaya çıkardığı bu zararlı etki çayın limon, limon suyu veya sütle tüketilmesi halinde en aza indirgenebilir.
Ayıca çayın içerisinde bulunan bazı maddeler çayın vücutta östrojen etkisi göstermesine neden olabilmektedir bu yüzden hormonlarınızla alakalı sıkıntılar yaşıyorsanız bir tıp uzmanıyla görüşmeden çay içmeniz önerilmemektedir (10).
Aynı zamanda iştahınızı söndürebilen çay uykudan önce aşırı miktarda alındığında uykusuzluğa ve uykusuzluğun getirdiği baş ağrısına neden olabilmektedir.
Dr. Aydın Yılmaz Dahiliye doktoru olarak görev yapmaktadır. 2015 yılından itibaren Sağlıkfit ekibine katılarak hastalıkları tedavi yöntemleri konusunda yüzlerce makale ele almıştır.
Henüz yorum yazılmamış.