Vücuttaki miktarı az olan ancak temel minerallerden biri olan selenyum, özellikle E vitaminiyle birlikte antioksidan olarak görev yapar ve hücre yapısının ve DNA’nın zarar görmesine, kalp hastalıklarına ya da çeşitli kanserlere neden olabilen serbest radikallere karşı vücudu korur.
Antioksidan görevi gören selenyum serbest radikallerin nötralize edilmesini sağlayarak vücuda verebileceği zararların minimize edilmesine yardımcı olur. Selenyum eksikliği sık rastlanan bir sorun değildir.
Bununla birlikte, yetersiz beslenme, özel sağlık koşulları ve bazı ilaçlara bağlı olarak ortaya çıkabilir.
Yazı İçeriği
Selenyum Neden Önemli?
Selenyum İçeren Yiyecekler
Bağışıklık sisteminin güçlü ve sağlıklı olması için gerekli bir mineral olan selenyum, tiroit fonksiyonu açısından da önemlidir.
Astımla ilgili yapılan bir araştırmada, 14 hafta süresince düzenli bir şekilde selenyum içeren yiyeceklerle beslenen ve takviye olarak da selenyum alan astım hastalarında belirtilerin daha az olduğu gözlemlenmiştir.
Bir başka araştırmada da selenyum seviyesinin düşük olmasının çeşitli kanserlerin ortaya çıkması bakımından riski yükselttiği ortaya konmuştur.
Kanserli hücre oluşumu ile selenyum arasındaki bağlantıyı açıklayan net bir bilgi, bilim adamlarınca sunulamamakla birlikte, yeterli miktarda selenyum alanlarda kansere yakalanma riskinde azalma olduğu bilinmektedir.
Selenyumun yeterli seviyede olmaması durumunda damar sertliği, erkeklerde kısırlık ya da romatoid artrit gibi hastalıklar ortaya çıkabilmekte veya bu hastalıklar kötüleşebilmektedir.
Selenyum Hangi Besinlerde Bulunur?
Selenyum Hangi Besinlerde Bulunur
Selenyum, bitkisel gıdalarda bol miktarda bulunur. Bununla birlikte bir bitkide bulunan selenyum miktarı, bitkinin yetiştirildiği toprağın selenyum miktarına bağlıdır. Hayvansal gıdalarda da aynı durum söz konusudur.
Bitkisel gıdalar ve hayvanlar hangi coğrafyada yetişiyorsa, o topraklarda bulunan selenyum miktarı gıdadaki selenyumun seviyesini belirler.
Burada selenyumdan zengin bazı gıdaların bir listesini veriyoruz. Ancak bu listenin, içinde selenyum bulunan tüm gıdaları içermediğini ve selenyum eksikliği durumunda, beslenme programınızın sağlık koşullarınıza uygun olması için hangi gıdaları tüketmeniz gerektiği konusunda bir uzmana danışmanın gerekli olduğunu unutmayın.
- Brezilya Kestanesi: Selenyum içeriği bakımından en zengin besin, Brasil nuts olarak bilinen Brazilya’ya özgü bir tür kestanedir. Günlük selenyum ihtiyacını karşılamak için bu besinden bir tane tüketmek yeterlidir. Fosfor ve bakır açısından da zengin olan bu besin, bir olumsuzluk olarak doymuş yağ içermektedir.
- Ay Çekirdeği: Günlük selenyum ihtiyacını karşılamak için 100 gram kadar kavrulmuş ay çekirdeğini de tercih edebilirsiniz. Yüksek kalorisi sebebiyle dikkatli tüketilmesi gereken bu besin içinde E vitamininin yanı sıra bakır, fosfor ve manganez de bulunmaktadır.
- Balıklar: Günlük selenyum ihtiyacı için, et ürünlerine kıyasla kolesterol ve yağı daha düşük oranda olan ton, pisi, somon ve sardalye gibi balıklar da tüketilebilir. Yağı süzülmüş 100 gram konserve ton balığı ile selenyum ihtiyacınızın yüzde 115’ini karşılayabilirsiniz.
- Hindi Eti: Derisiz ve kavrulmuş 100 gram hindi eti ile bol miktarda B6, protein, fosfor ve niasin alabilir ve selenyum ihtiyacınızın da yüzde 46’sını karşılayabilirsiniz. Yüksek kolesterol içerdiğinden dikkatli tüketmenizde yarar var.
- Göğüs Tavuk Eti: Fosfor, B6, niasin, demir ve potasyum açısından zengin bir başka besin olan ve yüksek kolesterol seviyesi nedeniyle dikkatli tüketilmesi gereken tavuk eti de günlük selenyum ihtiyacınızın yüzde 39’unu karşılayabilecek içeriktedir.
- Kırmızı Et: Sığır ve kuzu eti ile ciğer selenyum bakımından zengindir. 100 gram kuzu ciğerinde günlük ihtiyacın yüzde 166’ını karşılayacak olan 116 mcg selenyum bulunmaktadır. Bununla birlikte kırmızı ette yüksek oranda kolesterolün varlığı, herkesin tüketimine uygun olmaması sonucunu doğurmaktadır.
İçeriğinde Selenyum Bulunan Diğer Besinler
İçeriğinde Selenyum Bulunan Diğer Besinler
Günlük Alınması Önerilen Selenyum Miktarı
0-6 ay arasında: 15 mcg
7-12 ay ve 1-3 yaş arasında: 20 mcg
4-8 yaş arasında: 30 mcg
9-13 yaş arasında: 40 mcg
14 yaş üstünde günlük selenyum miktarı önerisi kadın ve erkekler için farklıdır.
14-18 yaş arasında olan erkeklerin 55 mcg, kadınların ise 60 mcg,
19 yaş üstü erkeklerin 55 mcg, kadınların ise 60 mcg günlük selenyum alması önerilmektedir.
Gebelik dönemi için 60 mcg olan günlük doz, emzirme dönemi için 70 mcg olarak belirlenmiştir.
Selenyum Eksikliğinde Risk Grupları
Yaşanılan coğrafyadaki topraklardaki selenyum içeriği tükettiğiniz gıdaların içeriğinde bulunan selenyumun miktarını belirler.
Dolayısıyla selenyum bakımından zengin olmayan bir coğrafyada yetişen bitkisel ya da hayvansal gıdaları tüketiyorsanız selenyum eksikliği yaşama ihtimaliniz düşük de olsa söz konusu olabilir.
Bunun dışında, işlenmiş gıdaları sık tüketenlerde ya da bazı ilaçları kullanan kişilerde de selenyum eksikliği görülebilir.
Sürekli kullandığınız ilacın selenyum seviyesiyle ilişkisini doktorunuza danışarak öğrenebilirsiniz.
Selenyumun Fazlası Zararlı mı?
Gıdalar yoluyla bu miktara ulaşmak pek mümkün olmamakla birlikte günlük selenyumun yaklaşık 9 katına karşılık gelen 400 mcg selenyum almak selenyum zehirlenmesine neden olabilir.
Takviye selenyum kullananlar bu risk nedeniyle kullandıkları miktara dikkat etmeli ve takviye ürünleri çocuklardan uzak tutmalıdır.
Selenyum zehirlenmesi, saç dökülmesi, kronik yorgunluk, tırnaklarda beyaz noktalar, mide bulantısı, baş dönmesi ve sinir hasarına yol açabilir.
Yüksek oranda selenyum alımı uzun süre devam ettiğinde cilt kanseri riski artar.
Dr. Aydın Yılmaz Dahiliye doktoru olarak görev yapmaktadır. 2015 yılından itibaren Sağlıkfit ekibine katılarak hastalıkları tedavi yöntemleri konusunda yüzlerce makale ele almıştır.
Henüz yorum yazılmamış.