Eski çağlardan itibaren et insanoğlu tarafından en yaygın kullanılan gıda maddelerinin başında et gelir. Son yüz yıla kadar insanların avcılık ve hayvancılıkla uğraşması nedeniyle yaygın olan et tüketimi, özellikle son yıllarda sektöre dönüşmesi nedeniyle fiyatı arttı haliyle başta kırmızı et olmak üzere tüketimi azaldı.
Kıs süre öncesine kadar etin zararlı olduğu düşünülürken, son yıllarda etin faydaları hakkında söylenen, yazılan ve çizilenlerin daha fazla olduğunu görüyoruz. Uzmanların vardığı sonuç aslında etin zararlı olmadığı, zararlı olan şeyin hazırlanışı ve yanlış tüketimi olduğu noktasındaydı.
Ülkemizde kırmızı et tüketimi geçmiş yıllarda tarım ve hayvancılığın yaygın olmasından dolayı oldukça yüksekti ama 1980 ‘li yıllardan itibaren büyük şehirlere göçün başlamasıyla birlikte hayvancılık zamanla azaldı, böylece kırmızı et fiyatları arttı. Sonuç olarak günümüzde kırımızı etin yerini tavuk eti aldı.
Yazı İçeriği
Etin Sağlığa Faydaları
Sağlıklı bünyenin gereksinim duyduğu temel, besin, vitamin ve mineralleri içeren et, kas, kemik sindirim sistemine faydaları saymakla bitmez. Bunun yanında besleyici olduğundan dolayı yüksek enerji sağlar.
Etin İçerdiği Besinler ve Vitaminler
Genel sağlık açısından oldukça fazla faydaları olan et vitamin, mineral deposudur. B6, B12, A,B,C,D,E vitaminleri içerir. Ayrıca demir, kalsiyum, fosfat, potasyum açısından zengin besin kaynakları arasındadır.
Özetle Etin Faydaları
Yazının devamında etin faydaları hakkında detaylara gireceğiz lakin bu kısımda özetle etin faydaları şu şekilde sıralanabilir.
- İçerdiği protein sindirim sistemine faydalıdır.
- Kreatin zihinsel ve fiziksel performansı arttırır.
- Omega 3, B6,B12 vitaminleri beyin sağlığına iyi gelir.
- Niasin, demir, çinko, selenyum vücudun gereksinimi olan enerjiyi az miktarda et tüketilse bile karşılar.
- Yüksek miktarda doymuş yağlar içerdiğinden dolayı kalp ve damar sağlığına faydalıdır.
- Kemik hastalıklarına yakalanma riskini azaltır.
- Demir eksiliğini giderir.
- Bol miktarda demir içerdiği için anemi hastalığına yakalanma riskini azaltır.
- Kuzu eti kas sağlığına faydalıdır.
- Kan sağlığını korur.
- Kanda bulunan alyuvarların demir ihtiyacını giderir, alyuvarların işlevlerini sağlıklı yapabilmelerine yardımcı olan besin ve vitaminler içerir.
- B6, B12 vitaminleri içeren et, beyin ve zihin sağlığına faydalıdır.
- Kilo vermeyi kolaylaştırır.
- Tavuk eti diyet yapanlar tarafından çok tüketilir, tok tutar, kalorisi azdır.
- Vücudun zinde kalmasını sağlar, kısa sürede enerjiye dönüşür.
- Tavşan eti diyabet ve kalp hastalarına iyi
- Dana eti kalp, damar hastalıklarına yakalanma riskini azaltır.
- Selenyum açısından zengin olan dana eti kolon kanserinden korur.
- Dana eti, B vitaminlerini bol miktarda içerdiğinden dolayı, cilt, saç, göz sağlığını korur.
- Kırmızı et hastalıklara bağlı ölüm riskini azaltır. Uzmanlar bu noktada koyun etini önermektedirler.
- Bıldırcın eti romatizma ve eklem ağrılarına faydalıdır.
- Bıldırcın eti astım, bronşit, nefes darlığı hastalıklarına iyi gelir.
- Bıldırcın eti solunum yolu hastalıklarından korur.
- Kaz eti dolaşım ve sindirim sistemi için faydalıdır.
- Kaz eti kolesterole iyi gelir.
- Kaz eti niasin içerdiği için dolaşım, sindirim sistemlerine faydalı olduğu gibi hastalıklara yakalanma riskini azaltır.
- Hindi eti protein deposudur, genel sağlık için oldukça faydalıdır.
- Hindi eti çocukların kemik sağlığına faydalıdır, kemik yapılarını korur.
Etin Faydaları Nelerdir
Yazının başında kısaca etin faydalarından bahsettik. Şimdi detaylı şekilde etin neye ve nasıl faydalı olduğunu anlatmaya çalışacağız. Diğerlerinden daha fazla vitamin ve mineral içeren kırmızı et genel sağlık için hayati önem taşır. Kemik gelişimine katkıda bulunan mineraller içerir, besleyici özelliğinden dolayı vücudun enerji kaynağıdır, ayrıca kolay hazmedildiğinden dolayı sindirim sistemine faydalıdır. Kalp ve damar sağlığını koruyan et, demir içerdiğinden dolayı alyuvarların sağlıklı şekilde görevlerini yapmalarına yardımcı olur.
Kemik Sağlığına Faydaları: Et üzerinde şimdiye kadar yapılan araştırmaların çoğu, et tüketen kişilerin kas ve kemik yapılarının, tüketmeyen, özellikle vejetaryenlere göre daha sağlıklı olduğunu ortaya koymuştur. Ayrıca, düzenli et tüketen kişilerde yaşlılığa bağlı kemik erimesi veya kemik hastalıklarının daha az olduğu görülmektedir.
Etin kemik sağlığı açısından bu kadar yararlı olması şüphesiz içerdiği dokuz (9) farklı asit yanında, değeri yüksek farklı asitler içermesidir. Bütün bunların yanında demir,çinko, magnezyum gibi kemik sağlığı için hayati önem taşıyan mineraller içerir.
Bunlardan dolayı, hem yaşlılıktan kaynaklanan kemik hastalıklarına yakalanma riskini azaltmak, hem çocukların kemik, iskelet yapılarının sağlıklı gelişmesi, hem de kırık çıkık gibi vak’alarda et ve et suyu tüketimi tavsiye edilmektedir.
Hafızaya Faydaları: Yukarıda kırımız etin B6, B12 vitaminleri açısından zengin olduğunu bahsetmiştik. Bu vitaminler beyiz sağlığı için önemlidir. Çocukların beyin ve hafıza sağlığı için B6 ve B12 vitamini hayati önem taşır. Bunun yanında yetişkinler için de hafıza, beyin sağlığı için düzenli şekilde et tüketimi yapmalıdırlar.
Ayrıca, yaşlılığa bağlı hafıza sorunları, hastalıklarına yakalanma riskini azaltır.
Kan Sağlığına Faydaları: Kan sağlığı vücut için hayati önem taşır. Çünkü kanda meydana gelebilecek bir hastalığın vücudun bütün organlarını olumsuz etkileyeceğiz kesindir. Beyinden, kalbe, damarlardan, ciğerlere kadar bütün organlar fonksiyonlarını yitirebilir.
Özellikle bünyede demir eksikliğinin ortaya çıkması anemi olarak adlandırılan hastalığın ortaya çıkmasına neden olur. Demir minerali açısından oldukça zengin olan et, hem anemi hastalığına yakalanma riskini azaltır, hem de kan sağlığı için hayati rol oynayan alyuvarların sağlığını korur.
Beyin Sağlığına Faydaları: Beyin sağlığı vücut organlarının hepsi için fonksiyonlarını sağlıklı şekilde yerine getirmeleri için önemlidir. Hayvansal gıdaların neredeyse tümünde bulunan kretain beyin sağlığı için önemlidir.
Et bol miktarda kreatin içerir, böylece beyin, zihin yanında fiziki performansı arttırmaya yardımcı olmaktadır.
Ayrıca, B6, B12 vitaminleri, Omega 3 içerdiğinden dolayı ayrıca çocuk ve yetişkinlerin beyin sağlığını korur.
Sindirim Sistemine Faydaları: Sindirim sistemi besinlerin enerjiye dönüşmesi noktasında işlevi yerine getirir. Dolayısı ile sindirim sistemi sağlığı diğer organlar açısından da önemlidir. Protein açısından zengin sayılan et sindirim sistemine faydalıdır.
Sadece proteinin sinirim sitemini hastalıklardan koruyarak sağlıklı çalışmasını sağlamasının dışında, hazmı kolaylaştıran tavuk eti, sporcuların ve diyet yapanların yemek listelerinde en başta bulunur.
Bunun yanında zayıflamak isteyenler bol miktarda tavuk eti tüketirler, çünkü tavuk etinin doyurucu özelliği vardır ve kalorisi düşük olduğu için yağ yapmaz.
Kardiyovaskür Hastalıklara Faydaları: Damar-Kalp hastalıklarını kapsayan hastalıkların tümü kardiyovaskür hastalıklar diye adlandırılır. Etin kardiyovaskür hastalıklara faydalı olduğuna dair oldukça fazla bilimsel araştırma sonucu vardır. Bunun en önemli nedeni arasında etin içerdiği yüksek miktarda doymuş yağlar gösterilir.
Bazı sağlık uzmanları ise etin kardiyovaskür hastalıklara faydalı olmadığını savunmalarına rağmen her iki taraf et tüketiminin kardiyovaskür hastalıklara yakalanma riskini azalttığı noktasında hemfikirdirler.
Kas Sağlığına Faydaları: Kaslar yürümek başta olmak üzere, konuşmak, tutmak, zıplamak ve daha yüzlerce ve hatta binlerce hareketi yapmamıza yardımcı olurlar. Bundan dolayı kas sağlığı kalp, beyin ve diğer bir çok organın sağlıklı çalışmasıyla yakından alakalıdır.
Etin içerdiği yüksek ve kaliteli miktardaki keratin kas sağlığına faydalıdır. Bunun yanında bol miktarda protein içermesi kas sağlığının korunmasını sağlar.
Bundan dolayı sporcular özellikle kas sağlığına faydalarından dolayı düzenli şekilde kuzu eti tüketmektedirler.
Bu konuyla ilgili yapılan araştırma sonuçları ve sağlık uzmanlarının görüşleri, et tüketenlerin kas yapılarının tüketmeyenlere göre daha sağlıklı olduğunu ortaya koymaktadır.
Diyet Et İlişkisi: Doyurucu özelliği, harika besin deposu olması ve yağ yapmamasından dolayı et diyet yapanlar tarafından tüketilir. Bunun yanında doyurucu özelliği vardır, acıkma hissini geciktirir.
B12, B3, B6 vitaminleri yanında selenyum, çinko başta olmak üzere çok fazla mineral içermektedir, bundan dolayı çok az miktarda tüketilmesi durumunda bile vücudun gereksinim duyduğu enerjinin çoğunu bir seferde sağlayabilir.
Etin Zararları
Belirli zamanlarda farklı araştırma sonuçlarına bağlı olarak sağlık uzmanları etin zararları hakkında açıklamalar yapmaktadırlar.
Özellikle geçtiğimiz 15-20 yıl içerisinde etin zararları konusu yazılı, görsel medyada fazlasıyla işlendi ve bir çok konuda olduğu gibi etin zararı konusunda da farklı görüşler paylaşıldı.
Önceleri et tüketimin tamamen sağılık açısından zararlı olduğunu savunan uzman sayısı fazlayken zamanla kişinin sağlık durumuna göre zarar-fayda ilişkisinin değiştiğini belirten görüşler artmaya başladı.
Etin zararları kısaca;
- Aşırı et tüketimi mide, karaciğer ve bağırsak sağlığını tehdit eder.
- Kalbe Zararları: Yüksek miktarda tüketilmesi kalp, damar sağlığına zararlıdır.
- Fazla miktarda ve özellikle kırmızı et tüketmek yağlanma ve kilo almaya neden olabilir.
- Tansiyona zararları: Özellikle tansiyon hastalarının yüksek miktarda kırmızı et tüketmeleri, tansiyonun yükselmesine neden olabilir.
- Kolesterole zararları: Yüksek miktarda et kolesterolün yükselmesine den olabilir. Kolesterol hastaları et tüketimine azami dikkat etmelidirler.
Et Tüketimi Tavsiye ve Öneriler
Et tüketimi yazının son kısmında bahsettiğimiz gibi sürekli aktüel kalmıştır, faydaları ve zararları konusu hala işlenmektedir.
Bizim vardığımız sonuç ise düzenli şekilde et tüketimin yapılması, kişinin sağlık koşullarına göre miktarının belirlenmesi, hazırlanışına dikkat edilmelidir.
Et alımı ve tüketimi kadar hazırlanışının da çok önemli olduğunu düşünüyoruz, özellikle mangal yapmayı sevenlerin yanmış etin ciddi hastalıklara davetiye çıkartacağından haberdar olmalarını isteriz.
Ayrıca kolesterol hastalarının et tüketimine dikkat etmeleri gerekir, özellikle kurban bayramı döneminde.
Kurban bayramında yanlış bilinen bir husus bekletilmeden etin hemen tüketilmesidir. Halbuki taze et her zaman faydalıdır lakin, kurban kesildikten sonra etin en az 2-3 saat bekletildikten sonra hazırlanması gerekir.
Dr. Aydın Yılmaz Dahiliye doktoru olarak görev yapmaktadır. 2015 yılından itibaren Sağlıkfit ekibine katılarak hastalıkları tedavi yöntemleri konusunda yüzlerce makale ele almıştır.
Henüz yorum yazılmamış.